Exodus 21
01"Dit binnen rechtsregels doar t volk zok noar richten mout:
02As ie n Hebreeuwse sloaf kopen, mag dij zès joar bie joe in dainst wezen, mor in t zeuvende joar mout ie hom as vrij man lopen loaten, zunder lösgeld.
03As e allain kommen is, mout e ook allain votgoan; mor as e dou n vraauw haar, mag dij mit hom votgoan.
04As zien boas hom n vraauw geven het en dij kreeg kinder bie hom, den blieven vraauw en kinder van zien boas, en haizulm komt allain vrij.
05Mor as dij sloaf liekoet zegt: 'Ik bin wies mit mien boas, ik bin wies mit mien vraauw en kinder, ik wil nait vot,'
06den mout zien boas hom veur God brengen, hom tegen deur of deurpost aan zetten en mit n praim n gat deur zien oor hèn steken. Den mout dij sloaf veur aaltied bie hom in dainst blieven.
07As ain zien dochter as sloavin verkocht, den komt dij nait zo as n sloaf noa zès joar vrij.
08As boas heur veur zokzulm as vraauw kocht het, mor zai vaalt hom nait tou, den mout hai heur weer löskopen loaten. Hai het t recht nait heur aan n aander volk te verkopen. Hai het ja nait rechtoet tegenover heur west.
09As boas heur aan zien zeun as vraauw geft, den mout hai heur as n aigen dochter behandeln.
10 As boas zok noast dij sloavin nog n aander vraauw nemt, den mag hai heur niks tekòrt doun, wat etendrinken, klaaier of biesloap, aanbelangt.
11 As hai zok nait aan dizze drij verplichtens holdt en heur tekòrt dut, den mag zai zunder te betoalen votgoan.
12 Wèl ain zo haard haauwt dat dij doodgaait, zel zulm ook doodstraf kriegen.
13 Mor as e t nait mit opzet dee en t overkwam hom per ongelok, den mag e vluchten noar n stee dij ik joe aanwiezen zel.
14 Mor ain dij n aander mit opzet vermoordt, dij zel ie alderdeegs bie mien ovverstee vothoalen om hom dood te moaken.
15 Ain dij zien voader of moeke haauwt, dij mout doodstraf kriegen.
16 Ain dij n aander mensk roofd het, mout doodstraf kriegen, netgliek of e dij nou as sloaf verkocht het of nog bie zok vastholdt.
17 Ain dij zien pa of moeke vervlökt, dij mout doodstraf kriegen.
18 t Kin gebeuren dat twij manlu roezie kriegen en dat ain d'aander zo haauwt mit n stain of mit voest, dat hai der nait bie dood komt, mor hai komt op bèr te laande.
19 As dij man den weer in t èn komt en hai kin weer boeten lopen mit n stòk, den zel doader gain straf kriegen, mor hai mout aal zörgen dat man weer beter wordt en hai mout hom zien schoa vergouden.
20 As ain zien sloaf of sloavin mit n stòk zo haauwt dat dij hom onder zien handen doodgaait, den mout e doarveur swoar straft worden.
21 Mor as dij sloaf nog n dag of wat in leven blift, den gaait boas vrijoet: sloaf was zienent ja.
22 As twij manlu mitnkander vechten en zai roaken doarbie n swangere vraauw zo dat zai n miskroam krigt, mor der nait bie dood komt, den mout doader n boute betoalen. Heur man mag zeggen hou hoog dij boute wezen mout en rechters mouten der op touzain dat ter betoald wordt.
23 Mor as zai t levent ter bie let, den geldt: n levent veur n levent,
24 n oog veur n oog, n taand veur n taand, n haand veur n haand, n vout veur n vout,
25 n brandbloar veur n brandbloar, n wond veur n wond, n boel veur n boel.
26 As ain bie zien sloaf of sloavin t licht tou n oog oetslagt, den mout hai hom as vergouden veur t oog vrijloaten.
27 En as hai bie zien sloaf of sloavin n taand oetslagt, den mout hai hom as vergouden veur dij taand ook vrijloaten.
28 As n bol n man of vraauw zo toutoakelt dat dij der bie dood komt, den mout dij bol mit stainen doodgooid worden. t Vlaais van dij bol mag nait opeten worden. De aigender gaait vrijoet.
29 Mor as dij bol al eerder steutsk was en zien aigender was woarschaauwd, mor hai haar hom nait aan stik en der komt n man of n vraauw bie dood, den mout dij bol mit stainen doodgooid worden en aigender mout geliekegoud doodmoakt worden.
30 As hai t ofkopen mag, den mout hai ales betoalen wat van hom vroagd wordt om zien levent vrij te kopen.
31 As dij bol n jongkerel of n wicht doodstöt, den gelden aigenste regels.
32 Mor as dij bol n sloaf of n sloavin doodstöt, den mout aigender van dij bol datteg sjekel zulver aan heur boas betoalen en dij bol mout mit stainen doodgooid worden.
33 As ain n putdeksel verget, of n koel graft en nait ofdekt, en der vaalt n ezel of n kou in,
34 den mout de aigender van put schoa vergouden en de pries veur dat daaier aan d'aigender betoalen en t dode baist mag e holden.
35 As ain zien bol n aander zienent zo'n roam geft dat dij doodgaait, den mouten baaide aigenders t leventege baist verkopen. t Geld en t dode baist mouten zai den geliek op dailen.
36 As t bekend was dat dij bol al laanger steutsk was en d'aigender haar hom nait aan ket legd, den mout hai schoa haildaal vergouden, n bol veur n bol. t Dode daaier mag hai den holden.
37 As ain n os of n sege steelt en dat daaier slacht of verkocht, den mout hai dij os vief moal vergouden en n schoap of n sege vaaier moal.
|
