|
|
Rechters 01
01Noa Jozua zien dood gingen Isrelieten bie de HEER te roade: "Wèl van ons mout t eerst lös tegen Kanaänieten om heur te bevechten?"
02De HEER onnaaierde: "Dat mout Juda mor doun. Dij geef ik t laand in handen."
03Dou zeden Judeeërs tegen stam van heur bruier Simeon: "Ruk mit ons op noar streek dij ons toupaart is. En loat we mitnkander tegen Kanaänieten vechten. Den goan wie mit die noar t gebied dat die toupaart is." En Simeon ging mit heur mit.
04Juda rukte op en de HEER gaf heur Kanaänieten en Perizzieten in handen. Bie Bezek brochten ze tiendoezend man om.
05In Bezek kregen ze t mit Adonibezek te doun. Ze nammen t tegen hom op en bezörgden Kanaänieten en Perizzieten n dikke neerloag.
06Adonibezek trok aan hakken. Zai der achter aan en ze kregen hom te pakken. Ze kapten hom zien doemen en dikke tonen òf.
07Adonibezek raip: "Bie wel seuventeg keunenks heb ik doemen en dikke tonen ofkapt. Zai kraabten krummels onder mien toavel bie nkander. Wat ik mit heur doan heb, dut God nou mit mie." Hai wer noar Jeruzalem brocht en doar kwam e oet tied.
08Judeeërs deden n aanvaal op Jeruzalem en nammen stad in. Ale lu dij der woonden, muiken ze dood en stad stoken ze in brand.
09Dou trokken ze wieder om te vechten tegen Kanaänieten dij in t baarglaand woonden, in woestijn en op vlakte.
10 Ze rukten op tegen Kanaänieten in Hebron. Dat haitte dou nog Kirjat-Arba. Doar werden ze boas over Sesai, Achiman en Talmai.
11 Doarvandoan trokken ze op Debir òf, doudestieds nog Kirjat-Sefer.
12 Dou beloofde Kaleb: "Wèl of Kirjat-Sefer n neerloag bezörgt en verovert, dij geef ik mien dochter Achsa as vraauw."
13 Otniël, ain van Kalebs jongere bruier Kenaz, nam stad in en kreeg Achsa as vraauw.
14 Dou zai kwam, porde zai hom aan, hai zol heur pa vroagen om n stok baauwlaand. Zai luit zok van heur ezel ofglieden en Kaleb vruig: "Wat is ter, wicht?"
15 "Dou mie toch wat gouds, pa," zee ze. "Pa het mie dit dreuge woestijnlaand geven, mor geef mie den ook wèllen." Dou gaf Kaleb heur wotterwèllen; paardie laggen hoog, aandern in leegte.
16 Mit Judeeërs in man, wazzen Kenieten, noazoaten van Mozes zien schoonvoader, ook optrokken oet Paalmstad vandoan noar woestijn van Juda tou, bie Arad. Doar streken ze deel en gingen maank dat volk doar wonen.
17 Stam van Simeon en Judeeërs kregen vervolgens mitnkander Kanaänieten in Sefat der onder. Ze verrinnewaaierden stad en deden hom in de ban. Vanòf dij tied hait dij stad Chorma.
18 Judeeërs nammen Gaza, Askelon en Ekron ook in, mit t haile gebied der omtou derbie.
19 De HEER was mit Juda. Zo wer dij boas over t baarglaand. Mor bewoners van leegvlakte vot te joagen, dat kreeg e nait veurnkander. Dij haren ja iesdern striedwoagens.
20 Zo as Mozes onnaaierd haar, wer Hebron aan Kaleb geven. Dij zette Enak zien drij zeuns tou stad oet.
21 Mor Jebusieten kregen ze nait tou Jeruzalem oet, van dij gevolgen dat ze wonen nog aaltied bie nkander mit Benjaminieten in Jeruzalem.
22 Ook Jozef zien noazoaten rukten op, noar Betel, en de HEER was ter zulm mit bie.
23 Ze stuurden verkenners noar Betel. Eertieds haitte dij stad Luz.
24 Dou verkenners n man aankommen zagen tou stad oet, zeden ze tegen hom: "Astoe ons zain letst hou of wie in stad kommen kinnen, zel we t goud mit die moaken."
25 Man stokte heur oet hou of ze in stad kommen konden. Ale lu dij der woonden, muiken ze dood, mor man mit aal zien volk, luiten ze lopen.
26 Dij trok noar t laand van Hethieten. Doar baauwde hai n stad, dij hai Luz nuimde. Hai hait nog aaltied zo.
27 Stam van Manasse kon nait boas worden over Bet-San en Taänach en dörpen der omtou. Zai wazzen nait bie machte inwoners van Dor, Jibleam en Megiddo en dörpen der omtou, vot te joagen. Kanaänieten kregen t kloar in dat laand wonen te blieven.
28 Dou Isrelieten staarker werden, dwongen ze Kanaänieten pachtersdainst veur heur te doun, mor votjoagen - nee, dat deden ze heur nait.
29 Stam van Efraïm het lu van Gezer nait verdreven. Kanaänieten bleven doar middenmaank heur wonen.
30 Stam van Zebulon het lu van Kitron en Nahalol nait verdreven. Kanaänieten bleven middenmaank heur wonen en werden prest pachtersdainst veur heur te doun.
31 Stam van Aser het lu van Akko en Sidon nait verdreven en net zo min Achlab, Achzib, Chelba, Afek en Rechob.
32 Aserieten gingen middenmaank Kanaänieten wonen dij doar touhuilen en verdreven ze nait.
33 Stam van Naftali het lu van Bet-Semes en Bet-Anat nait verdreven. Zai gingen middenmaank Kanaänieten wonen dij der touhuilen en presten ze pachtersdainst veur heur te kloaren.
34 Stam van Dan wer deur Amorieten weeromjagd in baargen. Ze kregen gain kaans omdeel te kommen noar leegte.
35 Amorieten konden in Har-Cheres, Ajjalon en Saälbim wonen blieven. Mor dou noazoaten van Jozef staarker werden, presten dij heur pachtersdainst veur heur te doun.
36 Gerechteghaid van Amorieten laip van Schorpiounpas òf, aan Seba tou en nog wieder.
|
Rechters 02
01Engel van de HEER ging van Gilgal noar Bochim tou. Hai zee: "Ik heb joe oet Egypte hoald en noar t laand tou brocht dat ik joen veurolden onder aid touzegd haar. En ik zee derbie: 'Nooit of te nimmer zel ik mien verbond mit joe verbreken.'
02Ie, van joen kaant, moggen gain verbond aangoan mit lu dij in dit laand wonen en heur altoars mos ie omdeelhoalen. Mor ie hebben nait lusterd noar wat of ik tegen joe zegd heb. Woarom heb ie dat ainlieks doan?
03Doarom verzeker ik joe: ik zel lu dij in dit laand wonen, nait veur joe votjoagen. Zai zellen joe vangen in heur struup en heur goden, n vaalstrik zellen ze veur joe wezen."
04Dou Engel van de HEER dit altmoal tegen Isrelieten zegd haar, begunden ze te jammern en te jeuzeln.
05Dat zodounde nuimden ze dat stee Bochim. Doar brochten ze de HEER ovvers.
06Dou Jozua n èn muik aan volksvergoadern, trokken Isrelieten der op oet noar t gebied dat heur toupaart was. Dat laand nammen ze in beslag.
07t Volk bleef de HEER traauw dainen net zo laank as Jozua leefde, en der noa zien dood nog oldsten wazzen dij getuge west haren van de grode doaden dij de HEER veur Israël doan haar.
08Jozua, zeun van Nun, de HEER zien knecht, kwam oet tied dou e honderdtien joar was.
09Hai wer begroaven in aigen grond: in Timnat-Cheres in t baarglaand van Efraïm, noordelk van baarg Gaäs.
10 Dou ook zien tiedgenoten mit heur veurolden verainegd wazzen, kwam der n aander geslacht. Dij haar gain ondervinden had mit de HEER. En mit wat hai veur Israël doan haar, ook nait.
11 Isrelieten deden dou nait laanger wat of de HEER wol: ze begunden Baäls te vereren.
12 Ze keerden de HEER rug tou, de God van heur veurolden dij heur oet Egypte hoald haar. Ze gingen achter aander goden heer. Goden, dij vereerd werden deur volken om heur tou. Doar gingen ze veur op knijen. En de HEER mor taargen!
13 De HEER luiten ze zitten en ze vereerden Baäl en Astarte.
14 Doarom wer de HEER aibelse kwoad op Isrelieten. Hai speulde heur in handen van rovers dij heur oetplunderden. Hai leverde heur oet aan vijanden in de buurt, dat ze wazzen nait laanger tegen heur opwozzen.
15 Ieder bòt as ze der op lös trokken, kwam de HEER heur integen, zo as hai woarschaauwd haar en zo as hai der n aid op doan haar. Aaldeur weer kregen ze t swoar te verduren.
16 Den luit de HEER rechters optreden, dij heur verlösten oet handen van lu dij heur oetplunderden.
17 Mor ook noar heur rechters lusterden ze nait. Ze gavven zok òf mit aander goden en gingen doar veur op knijen. t Duurde mor even of ze dwoalden weer van t pad òf dij heur veurolden goan wazzen: dij haren wel noar de HEER zien geboden heurd. Mor zai? Nee, hur!
18 Aaldeur as de HEER n rechter optreden luit, was hai der zulm mit bie. Hai verlöste heur oet macht van heur vijanden zo laank as dij rechter leefde. t Begrootte de HEER ja as t volk kreunde en steunde onder t juk van lu dij heur onderdrokten en vertrapten.
19 Mor rechter was nog mor naauw oet tied, of ze deden weer wat haildaal verkeerd was. Nog meer as heur veurolden laipen ze aander goden achternoa. Dij vereerden ze en gingen der veur op knijen. En heur minne praktieken en gewoontes opgeven? Nee, dat kwam nait bie heur op.
20 Hoagels wer de HEER op Israël. Hai zee: "Omdat dit volk mien verbond nait noakommen is dij ik mit heur veurolden overainkommen was, en nait lusterde noar wat of ik zee,
21 doarom zel ik van mien kaant, gain enkel volk dat bie Jozua zien dood nog over was, meer tou t laand oetjoagen."
22-23 Omreden de HEER Isrelieten oetperbaaiern wol, haar hai dij volken mit vree loaten en ze nait doalek votjagd. Hai haar ze ook nait aan Jozua oetleverd omdat hai zain wol: holden ze zok nou, net as heur veurolden, aan t pad dat ik heur wezen heb, of nait?
|
Rechters 03
012 Om Isrelieten dij nog nait bekend wazzen mit vechten tegen Kanaänieten, te leren hou of ter ainlieks in oorlog heer gaait (dus allenneg om t nije geslacht dat oorlog nait mitmoakt haar dat besef bie te brengen), haar de HEER dizze volken in t laand blieven loaten:
03de vief keunenks van Filistijnen, ale Kanaänieten, de Sidoniërs, de Chiwwieten in t baarglaand van Libanon, van Baäl-Hermon òf, aan weg noar Lebo-Hamat tou.
04Dij volken wazzen overbleven om Israël op proef te stellen. Zo zol dudelk worden of zai noar geboden heuren zollen dij hai heur veurolden deur Mozes oplegd haar.
05Mor dou Isrelieten ainmoal middenmaank t volk van Kanaän woonden, dat wazzen de Hethieten, Amorieten, Perizzieten, Chiwwieten en Jebusieten mout ie waiten,
06nammen ze heur dochters as vraauw en gavven heur aigen wichter aan heur zeuns, en vereerden heur goden.
07Isrelieten deden nait wat of de HEER geern wol. Ze vergaten de HEER, heur God, en vereerden de Baäls en de Asjera's.
08De HEER wer hoagels op Isrelieten en speulde ze in handen van Kusan-Risataïm, keunenk van Aram-Naharaïm. Aacht joar zatten ze onder hom.
09Dou raipen Isrelieten de HEER om hulp en de HEER stuurde ain om heur te bevrijden. Dat was Otniël, n zeun van Kaleb zien jongere bruier Kenaz.
10 Gaist van de HEER was op hom, dat hai wer rechter in Israël. Hai ging oorlog voeren en de HEER speulde hom Kusan-Risataïm van Aram in handen: hai kreeg hom der dik onder.
11 Vatteg joar haar t laand vree. Dou kwam Otniël, Kenaz zien zeun, oet tied.
12 Weer deden Isrelieten nait zo as de HEER dat wol. Doarom zette de HEER keunenk Eglon van Moäb der tou aan om t tegen Israël op te nemen. Ze deden ja wat verkeerd was in de HEER zien ogen.
13 Eglon wos ook mit Ammonieten en Amalekieten in ain joar te kommen. Mitnkander trokken ze tegen Israël op. Ze kregen hom der onder en nammen paalmstad Jericho in.
14 Zo zatten Isrelieten achtien joar onder keunenk Eglon van Moäb.
15 Dou raipen ze de HEER om hulp en de HEER stuurde ain om heur te bevrijden: Ehud, n zeun van Gera, oet stam Benjamin. Man was links. Isrelieten stuurden dij Ehud ter op oet om lasten òf te droagen aan keunenk Eglon van Moäb.
16 Ehud luit zok n kòrt sweerd moaken, schaarp aan baaide kanten. Dij hong e aan rechterzied, aan n raim onder zien klaaier.
17 Zo brochde hai sinzen noar keunenk Eglon van Moäb. Nou was dij Eglon n dikke, vadsege kerel.
18 Dou Ehud kloar was mit t aanbaiden van sinzen, stuurde hai t volk vot, dij boudel droagen haar.
19 Zulm keerde hai weerom bie stainen beelden bie Gilgal in de buurt. Hai luit zok bie keunenk aandainen. "Keunenk," zee e, "k heb joe nog wat te vertellen. Gainain mag t waiten." "Stil!" raip keunenk. En ale knechten vot.
20 Ehud kwam op keunenk tou. Dij zat allenneg in n luchtege koamer boven. "k Heb n bosschop van God veur joe," zee Ehud. Keunenk kwam in t èn van zien troon.
21 Dou greep Ehud mit linkerhaand t sweerd van rechterzied en stook hom Eglon in t lief.
22 Mit handvat en aal ging t sweerd ter in, t vet kwaabde der haildaal omtou, want Ehud trok t sweerd der nait weer oet. Dou verswon e deur achterdeur.
23 Over omloop ging e noar boeten tou. Deuren van zoal trok e achter zok dicht, grondel der op.
24 Hai was ter net oet - dou wollen keunenk zien knechten der in. Ze zagen dat deuren van bovenzoal op slöt zatten. "Keunenk zit zeker op toezie," zeden ze tegen nkander.
25 En zai mor wachten! Mor op t lest werden ze der kant mit verlegen: hai dee deuren van zoal ja mor aal nait open. Dou gingen ze sleudel hoalen en deden deur lös van boetenkaant òf, en verachtjont, doar lag heur heer, dood op deel.
26 In tied dat zai doar aal mor stonden te wachten, was Ehud mooi oetknepen. Hai was stainen beelden al laank verbie en zat vaaileg en wel in Seïr.
27 Nog mor naauw in t baarglaand van Efraïm luit e ramshoorn bloazen. Dou kwammen Isrelieten tou baargen oet - hai aan kop.
28 "Mie achternoa," zee e. "Want de HEER het joen vijanden, Moäbieten, aan joe oetleverd." Zai trokken mit hom omdeel en bezetten oversteekploatsen in Jordaan. Gain Moäbiet kon der meer langs.
29 Ze versluigen doudestieds om en bie tiendoezend Moäbieten. Altmoal grode en staarke kerels, gainain ontkwam.
30 Dij dag mos Moäb nek boegen veur Israël. t Laand haar dou tachteg joar vree.
31 Noa Ehud kwam Samgar, ain van Anat. Hai brochde zèshonderd Filistijnen om haals mit n prikstòk veur t vij. Zo bevrijdde hai Israël ook.
|
Rechters 04
01Noa Ehud zien dood, deden Isrelieten weer nait wat of de HEER wol.
02Dat de HEER leverde heur over aan keunenk Jabin van Kanaän, dij t in Hasor veur t zeggen haar. Zien legeraanvoerder haitte Sisera. Dij woonde in Charoset-Haggojim.
03Jabin haar negenhonderd iesdern striedwoagens en huil Isrelieten mit geweld onder doem, wel twinneg joar. Doarom raipen Isrelieten de HEER om hulp.
04In dij tied wer Debora rechter in Israël. Dij Debora, aine Lappidot zien vraauw, was profeet.
05Zai huil zitdag onder Deborapaalmboom haalfweg Rama en Betel, in t baarglaand van Efraïm. Doar gingen Isrelieten hèn veur heur rechtszoaken.
06Zai luit Barak, ain van Abinoäm, oet Kedes in Naftali, bie zok roupen. Ze zee tegen hom: "De HEER, God van Israël, bestelt die: 'Trek op noar baarg Tabor en neem tiendoezend man oet Naftali en Zebulon mit.
07Den zel ik Jabin zien legeraanvoerder Sisera mit aal zien striedwoagens en soldoaten noar die tou lokken bie beek Kison. En doar speul ik die hom in handen.'"
08"As ie mitgoan, goa ik ook," gaf Barak beschaaid. "Mor as ie nait mitgoan, goa ik ook nait."
09"Best," zee Debora. "Mitgoan, zeker, ik zel mitgoan mit die. Mor bedenk goud, veur die is ter gain eer aan dizze veldtocht te behoalen. De HEER zel Sisera in handen speulen van n vraauwspersoon." Kòrt en goud: Debora mit Barak op Kedes òf.
10 Barak raip Zebulon en Naftali bie nkander. Tiendoezend man trokken achter hom aan noar Kedes. Debora ook.
11 In de buurt van Kedes, bie ekkelboom in Saänannim, haar Keniet Cheber zien tènten opzet. Dij Cheber haar zok ofschaaiden van aander Kenieten, dij ofstamden van Chobab, Mozes zien schoonvoader.
12 Sisera vernam dat Barak, Abinoäm zien zeun, bie baarg Tabor opgoan was.
13 Sisera luit aal zien striedwoagens, om en bie negenhonderd, en aal t kriegsvolk dat e kriegen kon, van Charoset-Haggojim noar beek Kison oprukken.
14 Debora zee tegen Barak: "Der op òf! Vandoag speult de HEER die Sisera in handen. Haizulm gaait veur die aan." Dou kwam Barak van de Tabor ofzetten mit tiendoezend man achter zok aan.
15 Dou Sisera Barak aankommen zag, brochde de HEER aal zien woagens en zien haile volk dik in toeze. Sisera sprong van zien woagen òf en perbaaierde lopend oet te naaien.
16 Barak zette striedwoagens en kriegsvolk achternoa tot in Charoset-Haggojim aan tou. Ale soldoaten van Sisera sneuvelden, gainent is ter leventeg òf kommen.
17 Sisera was ter tussenoet knepen noar tènt van Jaël tou, Keniet Cheber zien vraauw. Hai wos vanzulm dat Cheber zien femilie en keunenk Jabin van Hasor, vrunden wazzen.
18 Jaël kwam hom in muit. "Komt ter mor in, meneer," raip ze. "Komt ter mor gerust in. Huiven nait baang te wezen." Hai ging bie heur in tènt en zai stopte hom bezied onder n deken.
19 "Mag k wat wotter?" vruig e, "k Heb zo'n dörst." Zai muik leren zak mit melk open, gaf hom drinken en stopte hom weer onder.
20 "Goa bie ingang van tènt stoan," zee e, "As ter den ain aankomt dij vragt of hier ook ain is, den mout ie zeggen van nee."
21 Sisera was daip in sloap valen, zo muid was e. Jaël kreeg dou n tèntpèn en n hoamer en ging verzichteg weer in tènt. Zai sluig tèntpèn dwaars deur zien kop hèn, in grond. Op slag was e dood.
22 Op t aigenste ogenblik dook Barak op. Dij zat achter Sisera aan. Jaël ging hom in muit en zee: "Komt ter in. Ik zel joe de man zain loaten, doar ie noar aan zöcht binnen." Barak ging mit heur in tènt - en joa hur, doar lag Sisera, dood, mit tèntpèn dwaars deur kop hèn.
23 Zo brochde God keunenk Jabin van Kanaän dij dag n dikke neerloag tou tegen Isrelieten.
24 En goandeweg kregen Isrelieten Jabin, keunenk van Kanaän, der aal wieder onder. Net zo laank tot ze hom haildaal van koart veegd haren.
|
Rechters 05
01Dij dag zongen Debora en Barak, Abinoäm zien zeun, dit laid:
02"Nou Israël hoarbaand lösmoakt hetf + n Aander vertoalen dij meugelk is: "Nou Israël t hoar (draaigend) lösmoakt het." t Is n verwiezen noar t lös wappernde hoar in t gevecht. Net zo as op veul meer steeën in dit hail olde laid, is hier t Hebreeuws nait slim dudelk.f*
en t volk kloar is veur t gevecht,
mout ie de HEER priezen.
03Keunenks: luster! Vorsten: oren open!
Veur de HEER wil ik zingen,
n laid inzetten veur Israëls God.
04HEER, dou ie vottrokken oet Seïr,
aanzetten kwammen oet vlakte van Edom,
trilde eerde, spoulde t oet lucht,
joa, spoulde t wotter oet wolken.
05Baargen stonden veur de Heer te trillen,
de Heer dij van de Sinai ofkomt,
de HEER, Israëls God.
06In Samgars doagen, dij zeun van Anat,
in doagen van Jaël,
laggen wegen der verloaten bie,
en dij op pad mos, koos kronkelpoaden.
07Dörpen wazzen oetsturven, oetsturven in Israël,
totdat ie, Debora, in t èn kwammen,
in t èn as n moeke veur Israël.
08Nije goden haren ze zok kozen,
in steden was gain brood meer,
gain schild of speer meer te bekennen
bie ale vattegdoezend van Israël nait.
09Mien haart klopt veur Israëls laaiders,
veur t volk dat kloarstaait veur t gevecht,
pries de HEER.
10 Dij rieden op widde ezelinnen,
dij zitten op kleurege klaiden,
en dij over de wegen lopen mouten,
zing der op lös.
11 Heur ze zingen bie de drinkeldòbben,
heur ze joechaaien om de HEER zien weldoaden,
om t waark van hom, dij t in Israël veur t zeggen het.
Dou is t volk van de HEER noar poorten tou kommen.
12 In t èn, Debora, in t èn,
kom op, n laid zingen, doe!
Tou, Barak, zeun van Abinoäm,
neem dien vangst mit.
13 Dou kwammen aander dappere lu ook,
en t volk van de HEER mit zien kriegers.
14 Laaiders van Efraïm kwammen ommeneden noar vlakte,
joen bruier Benjamin dee mit joen kriegsvolk mit.
Ook laaiders van Machir kwammen der aan,
en dij in Zebulon de scepter swaaiden.
15 Laaiders van Issachar wazzen bie Debora,
en net as Issachar ging Barak achter hom aan, vlakte in.
In t leger van Ruben kon men mor nait beslizzen:
16 Woarom bleef ie achter schoaphok zitten?
Om noar t floiten van hedder te lustern?
Joa, in t leger van Ruben bleef men mor aal overleggen.
17 Gilead blift aan aanderkaant Jordaan
en Dan zit bie zien schepen. Woarom?
Aser blift bie zee, aan kust,
gaait nait bie zien hoavens weg.
18 Zebulon zet zien levent op t spul,
net as Naftali, dij touholdt op hoogvlakte.
19 Keunenks kwammen en vochten,
keunenks van Kanaän vochten in Taänach,
aan t wotter van Megiddo,
mor gain stokje zulver was ter te koapen.
20 Oet hemel deden steerns mit,
oet heur boanen vandoan vochten ze mit Sisera.
21 Revier Kison sleepte heur mit,
oerolde Kison spoulde heur vot.
Mien ziel, goa deur, mit ale geweld.
22 As hoamersloagen poazen peerdepoten op grond,
in draf, in volle draf runnen zien hengsten.
23 Vervluik Meroz - zegt engel van de HEER -,
vervluik mit geweld zien bewoners.
Zai langden gain hulp aan de HEER,
aan de HEER en zien kriegers nait.
24 Zegend boven ale vraauwlu is Jaël,
vraauw van Cheber de Keniet;
meer as ale vraauwen dij wonen in tènten
is Jaël zegend.
25 Wotter vroug e - melk dee ze,
zai langde hom room in n mooie koem.
26 Mit linkerhaand greep ze tèntpèn,
mit rechter timmermanshoamer.
Zo sluig ze Sisera, vermorzelde hom de kop,
juig pèn dwaars deur sloapen.
27 Veur heur vouten besweek e,
hai vuil deel en bleef liggen,
Veur heur vouten besweek e en vuil deel,
totoal overmand.
28 Sisera's moeke zit oet t glaas te kuren,
zit veur troalies te kloagen:
'Woar blift zien striedwoagen toch?
Heur ie t rabbeln van zien woagens al?'
29 Verstandegste van heur hofdoames gaf beschaaid,
zee heur wat ze zulm al bedocht haar:
30 'Zai hebben vervaast veul roofgoud bemachtegd
en binnen dij aan t verdailen:
ain, of meschain wel twij wichter de man
en veur Sisera zulm kleurege stovven,
bonde stovven veur zokzulm;
schitternd beduurde douken
om haals van overwinnoar zulm.'
31 Zo maggen aal joen vijanden der aangoan, HEER,
mor dij van joe holden
binnen as opkommende zun:
nait tegen te holden."
Dou haar t laand vatteg joar vree.
|
Rechters 06
01Isrelieten deden wat de HEER nait lieden wol. Doarom leverde hai heur over in handen van t volk van Midjan, zeuven joar laank.
02Ze haren t slim van Midjanieten te verduren. Ze mozzen doarom wel n stee moaken in holen en spelonken in baargen om zok doar te verschoelen.
03Ieder bòt as ze heur laand inzaaid haren, kwammen Midjanieten, Amalekieten en aander stammen oet t oosten opzetten, en deden n invaal in Israël.
04Ze zetten heur tèntenkampen op t baauwlaand hèn en trapten ale gewazzen plat, haildaal tot aan Gaza tou. Niks luiten ze over veur Isrelieten om van te leven: nog gain schoap, gain kou of gain ezel.
05As n dikke swaarm sprinkhoanen kwammen ze opzetten mit heur vij en heur tènten. Gain tellen aan, mit aal dat volk en aal dij kemélen. Zo kwammen ze t laand inzetten en verrinnewaaierden ales.
06Deur toudoun van Midjanieten wer t aarmoudje troef in Israël. Dou raipen Isrelieten om hulp aan de HEER.
07Dou ze de HEER aanroupen haren om wat ze van Midjanieten te verduren kregen,
08stuurde hai n profeet noar heur tou mit bosschop: "Dit zegt de HEER, God van Israël: 'Ik heb joe oet Egypte hoald, oet dat laand vandoan doar ie knecht wazzen.
09Ik heb joe oet macht van Egyptenoars verlöst en oet macht van altmoal dij joe der onder haren. Ik heb ze votjagd veur joe, en heur laand heb ik aan joe geven.
10 Ik heb tegen joe zegd: Ik bin de HEER, joen God. Ie mouten Amorieten heur goden nait aanbeden, ook al woon ie nou in heur laand. Mor lustern noar mie? Dat wol ie nait.'"
11 Dou kwam engel van de HEER en ging zitten onder ekkelboom in Ofra. Dat was Joäs zienent, n noazoat van Abiëzer. Gideon, zien zeun, was net dounde wat waait te dörsen, in wienpaars, om waait oet zicht te holden van Midjanieten.
12 Engel van de HEER verscheen hom doar. Hai zee: "De HEER is mit joe. Ie binnen ain dij nait benaauwd is."
13 Gideon zee tegen hom: "Kin wel wezen. Mor as de HEER echt mit ons is, woarom is dit ales den over ons hèn kommen? Wat is ter worden van aal zien wonderdoaden, doar of ons veurolden t over haren? Dij zeden ja: 'De HEER het ons oet Egypte hoald.' Mor nou het hai ons aan ons löt overloaten en ons aan Midjanieten oetleverd."
14 Dou bestelde de HEER Gideon: "Goa op Midjanieten òf. Verlös Israël oet heur macht. Wees der mor wis van: doe kinst t. Ik stuur die ja."
15 "Hou zol ík Israël redden kinnen?" zee Gideon, "Mien stam het in Manasse ja niks te vertellen, en ik bin alderdeegs lutjeste thoes."
16 Mor de HEER zee: "Op mie kinst aan. Doarom zelstoe Midjanieten versloagen, of was t mor ain man."
17 Gideon weer: "As ie t zo goud mit mie veur hebben, geef mie den n taiken dat ie t zulm binnen, dij t tegen mie het.
18 Goa hier nait vandoan, den zel k eerst nog even wat veur joe hoalen en joe t aanbaiden." "Goud," zee engel, "ik blief hier zo laank dat ie weerom binnen."
19 Gideon ging in hoes en muik n bokje kloar en van flink wat meel bakte hai n brood zunder gèst. t Vlaais dee e in n körfke en t nat in n koem. Haile boudel brochde hai noar man bie ekkelboom en zette hom t veur.
20 Engel van God zee tegen hom: "Leg t vlaais en t brood op dij rots doar en gait t vlaaisnat ter over hèn." Dat dee e.
21 Engel van de HEER stook stòk oet dij e in haand haar en kwam mit punt t vlaais en t brood aan. En sprong mie doar gain vuur tou rots oet! t Vlaais en t brood werden der deur verteerd. Van engel van de HEER was gain spoor meer te bekennen.
22 Dou begreep Gideon, dat t engel van de HEER west haar. "Nou is t nait best, HEER, mien God!" raip e. "Nou hei je t al! k Heb oog in oog stoan mit engel van de HEER."
23 Mor de HEER zee tegen hom: "Wees rusteg, nait baang wezen. Zelst nait staarven."
24 Gideon baauwde doar dou n altoar veur de HEER. "De HEER is vree," nuimde hai dij. Hai staait vandoag de dag nog aaltied in Ofra, t stee doar noazoaten van Abiëzer wonen.
25 Dijzulfde naacht nog zee de HEER tegen Gideon: "Pak ain van de twij ovverbollen van dien pa, dij van zeuven joar. Smiet altoar van dien pa ondersteboven en haauw haailege poal dij der bie staait, om.
26 Baauw den op top van dizze hoge bult n altoar veur de HEER, dien God. Moak dij kloar en ovver den dij bol van dien pa as brandovver. Poal dijstoe omhaauwen hest, most as branholt bruken."
27 Mit hulp van zien knechten dee Gideon t aal zo as de HEER hom zegd haar. Omdat e baang was veur zien volk en veur mensken oet stad, dee e t snaachts en nait overdag.
28 Dou lu oet stad aanderdoagsmörgensvroug wakker werden - kiek toch ais: t altoar van Baäl ondersteboven smeten en haailege poal dij der bie ston, omkapt. En bol ovverd op t altoar dat ter baauwd was.
29 "Wèl zol dat ommaans had hebben?" zeden ze tegen nkander. Ze zöchten t oet en deden links en rechts noavroag. Zo kwammen ze der achter. "Gideon, ain van Joäs, dij het t doan," zeden mensken.
30 Dou zeden ze tegen Joäs: "Breng joen zeun noar boeten tou! Der aan mout e! Hai het t altoar van Baäl deelhoald en haailege poal dij der bie ston, het e omkapt."
31 Mor Joäs zee tegen lu dij der over tou kommen wazzen: "Mout ié veur Baäl opkommen? Denk ie dat ie hom helpen mouten? Elkenain dij veur Baäl opkomt, zel dizze aigenste mörgen nog doodmoakt worden. As hai n god is, kin e wel veur zokzulm opkommen. t Is zien altoar ja dat deelhoald is."
32 Dij dag kwam Gideon aan noam Jerubbaäl. Mensken zeden ja: "Baäl zel t wel tegen hom opnemen, nou e zien altoar deelhoald het."
33 Weer kwammen Midjan, Amalek en aander stammen oet t oosten bie nkander. Ze stoken revier over en zetten heur tènten op in vlakte van Jizreël.
34 Dou kwam gaist van de HEER over Gideon. Hai bluis op ramshoorn om ale volk van Abiëzer op te roupen.
35 Ook stuurde hai bosschoppers deur hail Manasse om dij lu bie nkander te hoalen. Boetendes stuurde hai nog gounent deur Aser, Zebulon en Naftali. Dij sloten zok ook bie hom aan.
36 Dou vruig Gideon aan God: "Wil ie echtwoar Israël deur mie vrij moaken, zo as ie zegd hebben?
37 Kiek ais, k heb hier n plok schoapewol. Dat leg ik op dörsdeel hèn. As ter mörgenvroug allenneg daauw op wol ligt, mor haile grond der omtou is dreug, den wait ik zeker dat ie deur mie Israël vrij moaken zellen, zo as ie zegd hebben."
38 En zo gebeurde t ook. Aanderdoagsmörgens was e der vroug bie. Hai kon wol wel oetvringen van ale daauw, altmoal wotter, wel n koem vol.
39 Dou zee Gideon tegen God: "Ie mouten mor nait lèlk op mie worden as k joe nog wat vroag. Ik zol t geern veur leste moal nog ais perbaaiern willen mit dij wol. As wol nou ais dreug bleef en op ale grond der omtou kwam nou daauw te liggen."
40 Dij naacht dee God dat. Allenneg wol was dreug, ale grond der omtou was nat van daauw.
|
Rechters 07
01Aanderdoagsmörgensvroug zette Jerubbaäl, dat is Gideon, mit zien soldoaten zien bivak op bie wèl van Charod. Midjanieten laggen wat meer in t noorden, in vlakte onder aan heuvel bie More.
02Dou zee de HEER tegen Gideon: "Der binnen teveul soldoaten bie die. Ik lever Midjanieten zo nait aan die oet. Aans zol Israël snakken kinnen: 'Wie hebben ons zulm redden kind.'
03Moak doarom bekend dat elk dij benaauwd is, votgoan mag en deur baargen van Gilead weerom noar hoes tou goan kin." Dou gingen twijentwinnegdoezend man weerom, dat ter bleven aachtdoezend over.
04De HEER zee tegen Gideon: "Der is mie nóg te veul volk. Loat heur noar t wotter tou goan, den zel ik heur veur die schiften. Ik zel die zeggen wèl of der mit die mitgoan mouten en wèl nait."
05Gideon luit t volk noar t wotter tou goan en de HEER zee tegen hom: "Aleman dij t wotter mit tong opslobbert net as n hond, dij most apaart zetten van heur dij t op knijen doun."
06Drijhonderd man slobberden t wotter mit tong op, de aandern deden t op knijen.
07"Mit dij drijhonderd dij t wotter mit tong opslobberd hebben," zee de HEER, "zel ik joe bevrijden. Deur heur zel ik joe Midjan in macht geven. Aal t aander volk mag weer noar hoes tou."
08Zodounde huil Gideon allenneg drijhonderd man bie zok. Dij aander Isrelieten stuurde hai vot, weerom noar hoes tou. Mor eerst haar e heur etendrinken overnomen en heur ramshoorns. Midjanieten heur bivak lag beneden heur in vlakte.
09Dij naacht zee de HEER tegen Gideon: "In t èn! Goa op heur bivak lös! Ik geef heur in dien macht.
10 Mor mogstoe der tegenaan zain aanvaal te woagen, goa der den eerst zulm op òf mit Pura, dien knecht.
11 Den kinst heuren woar of ze t over hebben. Dat zel die moud geven om t kaamp aan te valen." Mit zien twijbaaident gingen Gideon en zien knecht Pura der op òf, tot stoef bie veurposten van vijand.
12 Midjanieten en Amalekieten en nog aander volken oet t oosten wazzen as sprinkhoanen op vlakte deelstreken. Heur kemélen allain al wazzen nait te tellen: net zoveul as zaandkorrels bie zee.
13 Dou Gideon aankwam, was ter krekt ain aan t vertellen wat of e dreumd haar. "Wat k nou toch dreumd heb," zee e. "n Koornbrood rolde as roazend tou ons kaamp in. Hai botste tegen n tènt aan en keerde dij ondersteboven. En woeps, doar lag mie tènt."
14 "Dat kin aans niks mainen as t sweerd van Isreliet Gideon, Joäs zien zeun," zee zien moat. "God het ons, mit t kaamp en aal, in zien macht geven."
15 Dou Gideon dreum en oetleg heurd haar, boog e zok dankboar deel. Weerom in t bivak pittjede hai Isrelieten aan: "In t èn! De HEER geft t kaamp van Midjan in joen macht!"
16 Hai verdailde de drijhonderd man in drij plougen en gaf elk van heur n ramshoorn en n lege wotterkroek mit n brandende fakkel der in.
17 Dou zee e: "Kiek goud noar wat ík dou. Zo gaauw as ik bie veurposten van t bivak kommen bin, mout ie net zo doun as ik.
18 Bloazen wie, ik en mien ploug, op ramshoorn, den mout ie dat ook op joenent doun om t haile bivak tou, en roupen: 'Veur de HEER en veur Gideon!'"
19 Middel in naacht kwam Gideon mit zien honderd man bie veurposten van t kaamp aan. Vlak noa t oflözzen van wacht begunden ze op heur ramshoorn te bloazen en sluigen ze kroeken aan diggels.
20 Ale drij plougen begunden op heur ramshoorn te bloazen en sluigen heur kroeken stokkend. Fakkels haren ze in linkerhaand en ramshoorns in rechter en ze raipen zo haard as ze konden: "Vaal aan! Veur de HEER en veur Gideon!"
21 Elk bleef stoan doar e ston, rondom t bivak tou, en ze brochten Midjanieten in paniek, dat elkenain perbaaierde der tussenoet te naaien. En bèlken dat ze deden!
22 In tied dat dij drijhonderd Isrelieten op heur ramshoorn bloazen deden, zörgde de HEER der veur dat Midjanieten in t haile bivak mit t sweerd op nkander insluigen. Op t leste ging t leger der vandeur, kaant op van Serera, noar Bet-Hassitta tou, aan kaant van revier bie Abel-Mechola, boven Tabbat.
23 Gideon luit Isrelieten dij zok verweren konden oet Naftali, Aser en Manasse weeromroupen om achter Midjanieten aan te joagen.
24 Hai stuurde ook bosschoppers noar t baarglaand van Efraïm. Dij zollen zeggen: "Goa Midjan in muit. Bezet wotterkaant van Jordaan aan Bet-Bara tou en hol heur tegen." Noa dij oproup bezetten manlu van Efraïm Jordaankaant aan Bet-Bara tou.
25 Baaide aanvoerders van Midjanieten, Oreb en Zeëb, kregen ze te pakken. Oreb wer doodmoakt bie rots Oreb en Zeëb bie wienpaars van Zeëb. Ze bleven Midjanieten op hakken zitten en brochten koppen van Oreb en Zeëb noar Gideon tou. Dij was ondertied Jordaan overstoken.
|
Rechters 08
01t Volk van Efraïm zee tegen Gideon: "Woarom heb ie ons der nait bie roupen dou ie tegen Midjan aan t vechten gingen? Wat is dit veur n menaaier van doun?" Ze gingen flink tegen hom tekeer.
02Mor Gideon zee: "Wat ik dee, is toch niks vergeleken mit wat ie doan hebben? Efraïm het kroon ja zet op wat Abiëzer doan het.
03God het joe baaide legeraanvoerders van Midjan, Oreb en Zeëb, in handen speuld. Doar vaalt ales wat ik doan heb toch bie in schaar?" Dou Gideon zoak zo veurstelde, kwam gram van Efraïms manlu tou bedoaren.
04Gideon was mit zien volk Jordaan overstoken. Schoon dat ze achter poest wazzen, bleven ze Midjanieten toch achternoazitten.
05Doarom zee Gideon tegen lu van Sukkot: "Ik zit heer achter Zebach en Salmunna, laaiders van Midjan. Geef mien soldoaten wat te eten. Ze kinnen ja hoast nait wieder."
06Mor laaiders van Sukkot zeden: "Woarom zol we joen leger te eten geven? Heb ie Zebach en Salmunna meschain al in handen?"
07"Nee, dat nait," zee Gideon, "Mor ie mouten hier mor op reken: zo gaauw as de HEER mie Zebach en Salmunna in handen geven het, zel ik joe ofraanzeln mit doorns en stiekels oet woestijn."
08Van Sukkot ging hai wieder, noar Penuël tou. Aan t volk van Penuël vruig e t zulfde as e aan lu van Sukkot vroagd haar. Mor hai kreeg van heur t zulfde antwoord.
09Dat hai gaf t volk van Penuël te verstoan: "Zo gaauw as k zond en wel weeromkom, zel k joen toorn hier mit grond liek moaken."
10 In tussentied haren Zebach en Salmunna heur legerkaamp opzet in Karkor. Ze wazzen mit om en bie vieftiendoezend man. Meer was ter nait overbleven van t haile leger van t volk oet t oosten. Honderdtwinnegdoezend verege kerels wazzen sneuveld.
11 Gideon volgde t pad van nomoaden, ten oosten van Nobach en Jogbeha, en hai kreeg t kloar t legerkaamp van Midjanieten te overrompeln. Dij wazzen naargens op verdocht.
12 Baaide laaiders van stam, Zebach en Salmunna, perbaaierden in ale konsternoatsie der tussenoet te kniepen, mor hai ging achter heur heer en kreeg ze bie de kladden.
13 Weerom oet stried, kwam Gideon, Joäs zien zeun, bie pas van Cheres langs.
14 Onderwegens kreeg e n jong oet Sukkot in handen. Hai heurde hom oet en luit hom ale noamen vertellen van oldsten en van t stadsbestuur van Sukkot. Zeuvenseuventeg wazzen t.
15 Dou ging e noar Sukkot tou. "Kiek ais wèl ik hier heb," zee e, "Zebach en Salmunna, doar ie mie mit veur gek holden hebben. Ie zeden ja: 'Woarom zol we joen leger te eten geven? Heb ie Zebach en Salmunna meschain al in handen?'"
16 Hai pakte oldsten op en luit doorns en stiekels tou woestijn oet hoalen. En dat het t volk van Sukkot waiten!
17 In Penuël smeet e toorn ondersteboven. Börgers van stad muik e dood.
18 Aan Zebach en Salmunna vruig Gideon: "Wat wazzen dat veur lu, dij ie bie baarg Tabor doodmoakt hebben?" "Ze zagen der krekt zo oet as ie," antwoordden ze. "t Leken wel keunenkskinder, stok veur stok."
19 Dou zee Gideon: "Dat wazzen mien volle bruiers, mien moeke heur aigen zeuns. Bie de HEER, as ie heur in t levent loaten haren, zol ik joe nou nait doodmoaken."
20 Hai bestelde zien oldste zeun Jeter: "Tou, moak heur dood!" Mor t jong trok zien sweerd nait. Hai duurde nait: t was ook ja nog mor n kwoajong.
21 Zebach en Salmunna zeden: "Dou t zulm den. Ie binnen toch maans genog." Dou muik Gideon heur zulm dood. Golden moanjes dij heur kemélen om haals haren, nam e mit.
22 Isrelieten vruigen Gideon: "Ie hebben ons verlöst oet Midjan zien macht. Wees doarom ons boas, en noa joe joen zeun, en joen zeuns zeun."
23 Mor Gideon zee: "Nikstervan! Ik zel joen boas nait wezen. Ik nait en mien zeun net zo min. De HEER is joen boas.
24 Mor k wil joe wel wat aans vroagen: loat elk mie n ring geven oet wat ie op Midjanieten veroverd hebben." Dij Midjanieten wazzen ja noazoaten van Ismaël en haren heur riekdommen in vörm van golden sieroaden bie zok.
25 "Geern, dou we!" zeden ze. Der wer n mantel oetvòld en elk smeet ter n ring op oet zien roofgoud.
26 Golden ringen dij e van Isrelieten kreeg, wogen mitnkander wel zeuventienhonderd golden sjekel. Golden moanjes, oorringen en roodsangen klaaier van Midjans laaiders èns nait mitrekend en sieroaden dij kemélen om haals haren, ook nait.
27 Van t gold luit Gideon n priesterklaid moaken. Dij gaf hai n stee in Ofra. Doar kwam hail Israël t as n god vereren. Op t lest wer dat Gideon zien ondergang en dij van zien volk ook.
28 Midjan kwam nait meer over neerloag hèn en mos kop boegen veur Israël. Onder Gideon haar t laand vatteg joar vree.
29 Gideon zulm, Joäs zien zeun, doar ze ook wel Jerubbaäl tegen zeden, ging weer noar hoes tou en bleef doar in Ofra wonen.
30 Hai wer voader van seuventeg zeuns, want hai haar n haile bult vraauwen.
31 Ain van zien bievraauwen woonde in Sichem. Doar haar e ook n zeun bie. Dij nuimde hai Abimelech.
32 Gideon, Joäs zien zeun, kwam op hoge older oet tied. Hai wer begroaven in t graf van zien voader Joäs in Ofra, doar noazoaten van Abiëzer wonen.
33 Noa Gideon zien dood begunden Isrelieten vannijs achter Baäl aan te lopen. Baäl-Berit stelden ze aan as heur god.
34 De HEER, heur God, dij heur red haar van heur vijanden rondom heur tou, doar dochten ze nait meer aan.
35 Net zo min wazzen ze Gideons volk dankboar veur aal t goie dat e veur Israël doan haar.
|
Rechters 09
01Abimelech, Jerubbaäls zeun, ging noar Sichem tou doar femilie van zien moekes kaant woonde. Hai zee tegen zien ooms en neefs:
02"Ie mouten t volk van Sichem op man òf vroagen: 'Wat is beter veur joe, dat zeuns van Jerubbaäl mit zien seuventegen boas over joe binnen, of ain man? Denk ter ook om dat ik joen aigen vlaais en bloud bin.'"
03Bruiers van zien moeke brochten dit over aan börgers van Sichem. Dij kozen pertij veur Abimelech. Ze zeden: "Hai is ons bruier ja."
04Ze gavven hom seuventeg sjekel oet tempel van Baäl-Berit. Mit dat geld huurde Abimelech n koppeltje lu. t Wazzen gainent van de besten: lu mit niks om handen en op oaventuur oet.
05Dou e in Ofra kommen was, in t hoes van zien pa, vermoordde hai op ain en dezulfde stain Jerubbaäl zien seuventeg zeuns, aal zien bruiers, stok veur stok. Allenneg Jotam, Jerubbaäl zien jongste zeun, bleef spoard, hai haar zok beziedstopt.
06Doarop kwammen ale börgers van Sichem en t volk van Bet-Millo bie nkander, bie ekkelboom dij bie t gedenktaiken in Sichem staait. Doar muiken ze Abimelech keunenk.
07Dou mensken dat aan Jotam vertelden, ging e op baarg Gerizim stoan. Van top òf raip e zo haard as e kon: "Luster noar mie, börgers van Sichem, den zel God noar joe lustern.
08Ais, op n keer, gingen bomen der op oet om n keunenk over heur te zaalven. Ze zeden tegen olieveboom: 'Wilstoe keunenk over ons wezen?'
09Mor olieveboom zee: 'Nikstervan! Zol k opholden mit eulie geven doar God en mensk mie hoog om hebben, om wat boven aander bomen hènneweer te swaalken?'
10 Dou zeden bomen tegen viegeboom: 'Doe den, wilstoe ons keunenk wezen?'
11 Mor viegeboom antwoordde: 'Nikstervan! Zol ik opholden mit mien lekkere zuide vruchten te geven, om wat boven aander bomen hènneweer te swaalken?'
12 Dou vruigen bomen t aan wiendroef: 'Doe den, wilstoe ons keunenk wezen?'
13 Mor wiendroef zee: 'Nikstervan! Zol ik opholden mit mien sap te geven doar God en mensk blied van worden, om wat boven aander bomen hènneweer te swaalken?'
14 Op t alderlest vruigen bomen aan doornstroek: 'Doe, wilstoe ons keunenk wezen?'
15 Doornstroek antwoordde: 'Joawel! As ie mie eerlieks as keunenk over joe zaalven willen, kom den mor op. Kroep mor lekker bie mie in schaar. Mor zo nait, den zel der vuur oet mien takken kommen en dat zel ceders van de Libanon verteren.'
16 Nou den, börgers van Sichem, as ie eerlek en oprecht handeld hebben dou ie Abimelech keunenk moakt hebben, as ie Jerubbaäl en zien volk dankboar west hebben zo as ze verdaind haren, as ie mien pa geven hebben wat e verdaind haar -
17 hai het ja veur joe vochten, hai het veur joe zien levent op t spul zet, hai het joe verlöst oet Midjan zien macht -
18 mor ie binnen vandoag tegen haile femilie van mien pa in opstand kommen. Ie hebben zien zeuns, seuventeg man staark, op ain en dezulfde stain doodmoakt. Ie hebben Abimelech, zeun van n sloavin, keunenk moakt omdat e ain van joe is.
19 Kòrt en goud, as ie vandoag eerlek en oprecht handeld hebben tegenover Jerubbaäl en zien volk, den hoop ik dat ie t goud mit Abimelech vinden kinnen en hai mit joe.
20 Mor as dat nait zo is, börgers van Sichem en van Bet-Millo, den zel der tou Abimelech n vuur oetkommen, en dat zel joe verteren. Der zel ook vuur tou joe oetkommen en dat zel Abimelech verteren."
21 Dou trok Jotam aan hakken. Hai nam de wiek noar Beër en bleef doar wonen. Doar kon zien bruier Abimelech hom nait te noa kommen.
22 Drij joar haar Abimelech t in Israël veur t zeggen.
23 Dou luit God mismazzerij kommen tussen Abimelech en börgers van Sichem. Ze gavven Abimelech heur vertraauw nait laanger.
24 Dat was om moord op de seuventeg zeuns van Jerubbaäl te vreken en heur bloud te vergelden op heur bruier Abimelech. Dij haar heur ja doodmoakt. En ook op börgers van Sichem: dij haren hom der bie hulpen.
25 Om Abimelech zien gezag te ondermienen, legden börgers van Sichem hoog in baargen n koppeltje manlu in hinderloag om dij der verbie kwammen wat lichter te moaken. Dat wer aan Abimelech overbrocht.
26 In dijzulfde tied kwam Gaäl, ain van Ebed, mit zien volk in Sichem aan. Börgers van Sichem haren vertraauw in hom.
27 Ze gingen weer noar heur droevetoenen, plokten droeven en drokten dij oet, ze vierden feest en gingen in tempel van heur god, ze atten en dronken, en haren de spot mit Abimelech.
28 Gaäl, Ebed zien zeun, zee: "Dij Abimelech, wat is dat nou ainlieks veur ain? Woarom zol n stad as Sichem geheureg wezen aan Jerubbaäl zien zeun en aan Zebul, dij stadholder van hom? Zol t nait beter wezen aan noazoaten van Chamor, voader van Sichem, onderdoaneg te wezen? Woarom ainlieks aan Abimelech?
29 As ík t hier veur t zeggen haar, zol ik Abimelech ofzetten. Ik zol tegen hom zeggen: 'Kom mor op mit dien leger, hou groot of t ook is.'"
30 Zebul, kommedant van Sichem, wer hoagels dou e heurde wat Gaäl zegd haar.
31 Stiekem stuurde hai bodes noar Abimelech in Aruma, mit bosschop: "Gaäl, Ebeds zeun, is mit zien volk noar Sichem kommen en nou steukeln ze stad tegen joe op.
32 Kom vannaacht nog mit joen leger hier hèn en leg joe op t laand in hinderloag.
33 Dou mörgenvroug bie t rodoagen n aanvaal op stad. As hai den mit aal zien volk tou stad oetkomt, kin ie mooi mit hom ofreken."
34 Dijzulfde naacht nog ging Abimelech mit zien haile leger op pad en stoef bie Sichem legden ze zok mit vaaier plougen in hinderloag.
35 Dou Gaäl, Ebeds zeun, aander mörgen in stadspoort verscheen, kwammen Abimelech en zien soldoaten oet heur hinderloag veurndag.
36 Gaäl zag heur en zee tegen Zebul: "Kiek ais, doar komt n leger omdeel van baargen òf." Zebul zee: "Nee man, dat is gain leger, dat is schaar van baargen."
37 Mor Gaäl bleef derbie: "Nee hur! Kiek mor, der komt wel n leger aanzetten van de Gerizim òf. En doar komt nog n koppel aan van kaant van Woarzeggersaik vandoan!"
38 Dou zee Zebul tegen hom: "Woar blifst nou mit dij dikke proat van die? Doe zeest toch: 'Wèl is dij Abimelech nou ainlieks, dat we aan hom geheureg wezen zollen?' Doar komt t leger aan dastoe zo min in reken haarst. Allee, pak hom nou mor aan!"
39 Gaäl trok ter op oet, veuraan in rieg mit börgers van Sichem, en begunde mit Abimelech te vechten.
40 Mor zo gaauw as Abimelech op hom òf kwam, begunde hai te wieken. t Slagveld was tot aan stadspoort tou bezaaid mit lieken.
41 Abimelech keerde weerom noar Aruma. Zebul verdreef Gaäl en zien volk, en luit heur nait in stad blieven.
42 Aanderdoags ging t volk van Sichem weer aan t waark op t laand. Dou men dat aan Abimelech overbrochde,
43 verdailde hai zien leger in drij plougen en legde zok in hinderloag in t laand. Zo gaauw as e mensken tou stad oetkommen zag, vuil hai heur aan.
44 In tied dat Abimelech mit zien koppel n aanvaal op stadspoort dee en dij bezette, werden de twij aander plougen lu op t laand de boas.
45 Noa n dag vechten nam Abimelech stad in. Lu dij der woonden, muik e dood en stad muik e mit grond liek. Hai streude zolt over wat ter nog van over was.
46 Dou lu dij in Migdal-Sichem woonden dat vernammen, zöchten ze n goud hènkommen in kelder van tempel van El-Berit.
47 Men brochde aan Abimelech over dat inwoners van Migdal-Sichem doar altmoal bie nkander kropen wazzen.
48 Hai mit aal zien soldoaten bie baarg Salmon omhoog! Mit zien biel kapte hai wat takken òf, legde dij over scholder en bestelde zien soldoaten, dij zain haren wat of e dee, dat ook te doun.
49 Soldoaten kapten elk ook n schìnzebos en gingen Abimelech achternoa noar beneden tou. Ze legden heur schìnzen op kelder en stoken brand ter in. Van dij gevolgen dat mensken dij der in zatten in t vuur om haals kwammen. Zo kwammen lu van Sichem om, om en bie doezend manlu en vraauwlu.
50 n Tiedje loater trok Abimelech noar Tebes. Hai belegerde stad en nam dij in.
51 Midden in stad ston n verstaarkte toorn en doar nam t volk van stad de wiek in, manlu, en vraauwlu ook. Deur deden ze achter zok op slöt. Dou kropen ze boven op t dak.
52 Abimelech bestookte toorn van stoef bie. Hai kwam op poort òf om toorn in brand te steken
53 en smeet mie doar n vraauw hom gain moalstain boven op kop! Haile kop stokkend!
54 Hai kon nog mor net zien woapendroager roupen en hom bestellen: "Trek dien sweerd en steek mie dood, dat ze nait van mie zeggen kinnen: 'n Vraauw het hom doodmoakt.'" Woapendroager stook - en hai haar t ter tou doan.
55 Dou Isrelieten zagen dat Abimelech dood was, gingen ze weerom noar hoes tou.
56 Zo vergol God Abimelech t kwoad dat e tegen zien voader begoan haar mit zien seuventeg zeuns dood te moaken.
57 Ook ale kwoad van t volk van Sichem luit hai op heur aigen kop deelkommen. Zo wer vluik van Jotam, Jerubbaäls zeun, aan heur voltrokken.
|
Rechters 10
01Noa Abimelech kwam Tola, n man oet stam Issachar, om Israël te bevrijden. Hai was ter ain van Pua, n noazoat van Dodo. Wonen dee e in Samir, in t baarglaand van Efraïm.
02Drijentwinneg joar bestuurde hai t laand. Dou kwam e oet tied en wer in Samir begroaven.
03Noa hom kwam Jaïr oet Gilead. Dij bestuurde t laand Israël twijentwinneg joar.
04Man haar datteg zeuns. Ale datteg reden ze op n ezelhengst en elk was boas over n dörp. Tot aan vandoag tou worden dizze dörpen nog aaltied "Jaïrs Dörpen" nuimd. Ze liggen in Gilead.
05Noa zien dood wer Jaïr begroaven in Kamon.
06Mor Isrelieten deden weer nait wat de HEER wol: vannijs begunden ze de Baäls en Astartes te vereren en goden van Aram, Sidon en Moäb, en dij van Ammonieten en Filistijnen. De HEER luiten ze in steek en ze dainden hom nait laanger.
07Dou wer de HEER hoagelse kwoad op heur en leverde ze oet in handen van Filistijnen en Ammonieten.
08Dat zulfde joar nog begunden dij Israël te onderdrokken en te malteraaiern. Achtien joar mozzen zo ale Isrelieten t ontgelden dij aan aanderkaant Jordaan in Gilead woonden, in t laand dat vrouger Amorieten touheurde.
09Op t lest trokken Ammonieten alderdeegs over Jordaan en vochten tegen Juda, Benjamin en Efraïm. Kòrt en goud: Israël kreeg t swoar te verduren.
10 Isrelieten begunden om de HEER te roupen: "Wie hebben tegen joe, ons God, zundegd; wie hebben joe in steek loaten en hebben Baäls daind."
11 Mor de HEER gaf beschaaid: "Hou voak heb ik joe al nait red: van Egyptenoars en Amorieten, van Ammonieten en Filistijnen.
12 Ook dou ie onder doem holden werden deur Sidoniërs, Amalekieten en Maönieten en ie mie raipen, heb ik joe oet heur greep verlöst.
13 Mor aaldeur weer keerden ie mie rug tou om aander goden te dainen. Doarom verlös ik joe nou nait meer.
14 Roup mor aan goden doar ie veur kozen hebben. Loat dij joe mor helpen nou ie in de knieperd zitten."
15 Dou zeden Isrelieten tegen de HEER: "Wie hebben zundegd. Dou mor mit ons wat joe goud tou liekt, as ie ons op t heden mor redden."
16 En ze deden ale vremde goden aan kaant en dainden de HEER. Op t leste kon de HEER t nait laanger over zien haart verkriegen dat Israël t zo stoer haar.
17 Ammonieten werden oproupen en zetten heur kaamp op in Gilead. Isrelieten kwammen ook bie nkander. Zai zetten heur kaamp op in Mispa.
18 Veurlu van Gilead zeden dou tegen nkander: "Dij as eerste stried mit Ammonieten aangoan duurt, dij krigt hail Gilead onder zok."
|
Rechters 11
01Nou was ter in dij tied aine Jefta, n dappere kerel, van ofkomst oet Gilead. Zien voader Gilead haar hom kregen bie n hoer.
02Gilead haar ook nog aander kinder, bie zien aigen vraauw. Dou dij jonges wozzen kerels worden wazzen, haren ze Jefta votjagd. "Doe hest hier gain enkel recht op wat," zeden ze. "Bist ja ain van n aander."
03Dat Jefta haar veur zien bruiers de wiek nemen mouten en was wonen goan in Tob. Wat volk van niks haar zok bie hom aansloten en trok ter mit hom op oet.
04n Schòft loater begunden Ammonieten mit Israël te vechten.
05Dou t oorlog worden was, gingen oldsten van Gilead noar Tob tou om Jefta weerom te hoalen.
06"Kom," zeden ze tegen hom, "wees ons aanvoerder. Den kin we der op lös tegen Ammonieten."
07Mor Jefta zee: "Omdat ie mie niks in reken haren, heb ie mie tou mien pa's hoes oet zet. En nou ie in kniep zitten, kom ie bie mie aanschieten?"
08"Joa, dat is zo," antwoordden oldsten van Gilead. "Mor nou wil we t weer mit joe goudmoaken. As ie mit ons goan willen en t gevecht aangoan mit Ammonieten, den krieg ie hail Gilead onder joe."
09Doar zee Jefta op: "As ie mie weeromhoalen om mit Ammonieten te vechten en as de HEER heur in mien macht geft, den wor ik joen veurman, zeg ie?"
10 "Doar kin ie op reken," zeden ze. "t Gaait aan, de HEER is ons getuge."
11 Jefta ging dou mit oldsten van Gilead mit. Hai wer deur t volk as veurman en aanvoerder aansteld. In Mispa herhoalde hai, ten overstoan van de HEER, nog ais ales wat e zegd haar.
12 Jefta stuurde bodes noar keunenk van Ammonieten. Ze zollen vroagen: "Wat heb wie ainlieks mit nkander, dat ie ons laand aanvalen?"
13 Keunenk van Ammon zee tegen Jefta zien bodes: "Dat zol ie nait waiten, zeker! Israël het, dou t tou Egypte oet trok, laand van mie ofnaarsket: van Arnon òf tot aan Jabbok en Jordaan tou. Geef mie dat nou weerom. En wieder gain gezoes!"
14 Dou stuurde Jefta vannijs bodes noar keunenk van Ammonieten.
15 Dizze raais zollen ze zeggen: "Dit zegt Jefta: 'Israël het zok nooit gain laand van Moäbieten of Ammonieten touaigend.
16 t Is zó goan: Dou Isrelieten vottrokken tou Egypte oet, gingen ze deur woestijn hèn noar Raaitzee tou en kwammen bie Kades.
17 Doarvandoan stuurde Israël bodes noar keunenk van Edom tou. Dij zollen vroagen: 'Loat mie toch deur joen laand hèn trekken.' Mor hai wol der niks van waiten. Ook noar keunenk van Moäb stuurden ze bodes, mor dij zee ook van nee. Zodounde bleef Israël in Kades.
18 Op t lest binnen Isrelieten deur woestijn hèn om Edom en Moäb tou trokken. Ze bleven aan oostkaant Moäb en legerden zok aan aanderkaant Arnon. Doarom hebben ze nooit in Moäb west. Arnon is grèns ja van Moäb.
19 Dou stuurde Israël bodes noar Sichon, keunenk van Amorieten in Chesbon: 'Kin ie der mit akkoord goan, dat wie over joen gerechteghaid trekken noar ons aigen laand tou?'
20 Mor Sichon vertraauwde t niks dat Israël deur zien laand hèn trekken zol. Hai brochde zien leger op n bainen, sluig zien kaamp op in Jahas en dee n aanvaal op Israël.
21 Mor de HEER, God van Israël, leverde Sichon mit leger en aal over aan Israël: ze gingen der aan. Zo hebben Isrelieten t haile laand van Amorieten doar veroverd.
22 Van Arnon òf tot aan Jabbok tou, en van woestijn òf tot aan Jordaan veroverden ze t laand van Amorieten.
23 Nou den, de HEER, God van Israël, het Amorieten veur zien volk aan votjagd, en nou main ie dat ie recht hebben op wat heurent is?
24 Nikstervan! Wat ie van joen god Kemos kregen hebben, dat is joenent. Mor wat wie van de HEER, ons God, kriegen, dat is van ons.
25 Bin ie meschain zoveul beter as keunenk Balak van Moäb, Sippor zien zeun? Het dij ooit rebulie moakt mit Israël en mit ons vochten?
26 Isrelieten wonen nou al drijhonderd joar in Chesbon en Aroër en dörpen der omtou en in steden bie Arnon langs. Woarom heb ie in aal dij tied dij steden dou nait bevrijd?
27 Ik heb joe niks misdoan, mor t kwoad ligt bie joe nou ie mit mie vechten. Loat de HEER, hoogste rechter, vandoag oordailen tussen Isrelieten en Ammonieten.'"
28 Mor keunenk van Ammonieten wol niks van Jefta zien veurstel waiten.
29 Dou kwam gaist van de HEER over Jefta. Hai trok deur hail Gilead en Manasse, bie Mispa in Gilead langs en doarvandoan ging e op Ammonieten òf.
30 Hai beloofde de HEER: "As ie Ammonieten in mien macht geven,
31 en as ik vaaileg en wel van Ammonieten weer thoeskom, den zel t eerste dat mie in muit komt veur joe wezen. Dat zel ik as ovver aan joe opdroagen."
32 Dou ging e op Ammonieten lös en begunde mit heur te vechten. En de HEER gaf ze in zien macht.
33 Jefta kreeg heur der onder van Aroër tot Minnit en Abel-Keramim aan tou. Hai veroverde wel twinneg steden en bezörgde Ammonieten n dikke neerloag. Ze mozzen kop boegen veur Isrelieten.
34 Dou Jefta weeromkwam in zien aigen loug, in Mispa, kwammen ze hom in rieg in muit, aal daanzend en mit meziek van rinkelbèllen - zien dochter veurop. Zai was ainegst kind, aander zeuns of dochters haar e nait.
35 Mor naauw zag e heur of hai scheurde zok de klaaier stokkend en raip: "Och mien laive wicht, wat n slag! Aldernoarst! Moakst mie daip ongelokkeg. Ik heb de HEER mien woord geven en doar kin k nou nait veur vot."
36 "Pa het de HEER zien woord geven," zee t wicht. "Nou hai joe vroken het op joen vijanden, dij Ammonieten, mout pa mit mie doun zo as e beloofd het.
37 Mor ain ding wil k pa nog vroagen: dou mie twij moand dat ik mit mien kammeroadskes baargen intrekken kin en der over treuren dat ik nooit ain zien vraauw wezen zel."
38 "Dat is goud," zee Jefta. Hai luit heur veur twij moand baargen in goan. Doar zat ze mit heur kammeroadskes in treur, dat ze nooit ain zien vraauw wezen zol.
39 Dou dij twij moand om wazzen, kwam ze bie heur voader weerom en hai dee wat e beloofd haar. En zai, nooit het ze omgang mit n man had. Van dij tied òf aan is t in Israël moud worden
40 dat jongwichter elk joar vannijs vaaier doagen in treur zitten om Jefta oet Gilead zien dochter.
|
Rechters 12
01Efraïmieten brochten n leger op n bainen, stoken Jordaan over en gingen op Safon òf. "Woarom heb ie ons nait mitvroagd, dou ie op Ammonieten ofgingen?" wollen ze van Jefta waiten. "Wie zellen die mit hoes en aal opbranden!"
02"Dou mien volk en ik in oorlog wazzen mit Ammonieten heb ik joe oproupen," zee Jefta tegen heur. "Mor mie te hulp kommen, nee hur, dat dee ie nait!
03Dat zodounde, dou k in de goaten kreeg dat ie mie toch nait helpen wollen, bin ik zulm mor op Ammonieten ofgoan. Mit gevoar veur aigen levent. En de HEER het ze mie in macht geven. Woarom vaal ie mie nou ainlieks aan?"
04Jefta raip aal t manvolk van Gilead op, ging stried mit Efraïmieten aan en kreeg ze der onder. Efraïmieten haren noamelk beweerd: "n Stèlje oetknepen Efraïmieten bin ie en aans niks. Gilead heurt bie Manasse en zodounde net zo goud bie Efraïm."
05t Volk van Gilead bezette oversteekploatsen in Jordaan doar Efraïmieten langs mozzen as ze weerom wollen. Ieder bòt as ain van Efraïm der tussenoet kniepen wol en vruig of e revier oversteken mog, zeden ze tegen hom: "Bistoe ain van Efraïm?" Dij zee vanzulm van nee.
06Mor den vruigen ze: "Zeg ais 'sjibbolet'." As e der den 'sibbolet' van muik, grepen ze hom en muiken hom op aigenste stee dood. Op dij dag sneuvelden aal mit aal twijenvattegdoezend Efraïmieten.
07Zès joar bestuurde Jefta oet Gilead t laand. Dou kwam e oet tied en wer begroaven in zien aigen loug, in Gilead.
08Noa Jefta bestuurde Ibsan oet Bet-Lechem t laand.
09Man haar datteg jonges. Zien datteg dochters gaf e as vraauw aan lu boeten zien aigen femilie en ook veur zien zeuns koos e datteg vraauwlu oet van boeten aigen volk. Zeuven joar bestuurde hai Israël.
10 Dou kwam e oet tied en wer begroaven in Bet-Lechem.
11 Noa hom bestuurde Elon t laand. Hai was van stam Zebulon. Tien joar bestuurde hai Israël.
12 Dou kwam e oet tied en wer begroaven in Ajjalon in Zebulon.
13 Noa hom bestuurde Abdon, Hillels zeun oet Piraton, t laand.
14 Hai haar vatteg zeuns en datteg klaainzeuns, dij elk op n ezelhengst reden. Aacht joar bestuurde hai Israël.
15 Dou kwam Abdon, Hillels zeun oet Piraton, oet tied. Ze hebben hom begroaven in Piraton in Efraïm, in t baarglaand dat ooit ais van Amalekieten west het.
|
Rechters 13
01Vannijs deden Isrelieten nait wat de HEER wol. Doarom leverde de HEER heur vatteg joar laank over in Filistijnen heur macht.
02In dij tied leefde der in de buurt van Sora aine Manoäch. Hai heurde bie stam van Dan. Zien vraauw was onvruchtboar, ze kon gain kinder kriegen.
03Engel van de HEER verscheen aan vraauw. "Aan nou tou heb ie onvruchtboar west en heb ie gain kinder kregen. Mor nou zel t wezen: ie kommen in verwachten en kriegen n zeun.
04Dat ie mouten joe in acht nemen: drink gain wien of staarke draank. Ook van onzuver eten mout ie ofblieven.
05Ie zellen in verwachten roaken en n jonge zeun kriegen. Der mag hom gain scheermès aan kop kommen. Van zien geboorte òf aan zel e as nazireeër aan God wijd wezen. Hai zel n begun moaken mit verlözzen van Israël oet greep van Filistijnen."
06Dát ging vraauw aan heur man vertellen! "Der het n godsman bie mie west," zee ze. "t Leek wel n engel van God, zo zag e der oet. k Wer der kèl van. Ik duurde hom nait te vroagen woar of e heer kwam en zien noam het e mie ook nait nuimd.
07Hai zee tegen mie: 'Van vandoag òf aan mag ie gain wien of staarke draank bruken en van onzuver eten mout ie ofblieven. Ie zellen in verwachten roaken en n zeun kriegen. Hai zel vanòf dat e geboren is aan God wijd wezen as nazireeër. Zien haile levent laank.'"
08Dou beedde Manoäch tou de HEER: "As k joe vroagen mag, HEER, loat dij godsman dij ie stuurd hebben vannijs bie ons langs kommen. Den kin e ons oetstokken hou of we der mit aan mouten as t jong ainmoal geboren is."
09God verheurde hom en engel van God kwam vannijs bie vraauw. Ze was op t laand. Manoäch was ter nait bie.
10 Ze bozzelde votdoalek noar heur man. "Hai is ter weer," raip ze. "Dij man, dij nijsdoags bie mie was."
11 Manoäch doalek achter vraauw aan. Dou e bie dij man was, vruig e: "Bin ie t, dij mit mien vraauw proat het?" Hai zee van joa.
12 Manoäch vruig: "As t aangaait wat ie zegd hebben, woar mout t jong zok den aan holden en wat mout e doun?"
13 Engel van de HEER antwoordde: "Joen vraauw mout zok in acht nemen en zok holden aan ales wat ik heur verteld heb.
14 Wat van wiendroef komt, mag ze nait bruken, wien of staarke draank mag ze nait drinken en ze mag ook niks eten van wat of onzuver is. Ze mout zok holden aan aal wat ik tegen heur zegd heb."
15 Dou zee Manoäch tegen engel van de HEER: "Vraauw en ik zollen geern willen, dat ie nog wat bleven. Den moak wie in tied n bokje veur joe kloar."
16 "Al zol ik hier ook nog even blieven," zee engel van de HEER, "bie joe eten kin k nait. Mor as ie t as ovver aan de HEER opdroagen willen, goa joen gang." Manoäch haar ja nog aaltied nait deur, dat e mit engel van de HEER te doun haar.
17 "Hou is de noam?" vruig e, "den kin we joe bedaanken as t aangaait wat ie ons touzegd hebben."
18 Mor engel van de HEER zee: "Woarom wil ie mien noam waiten? Doar kin je mit joen verstand toch nait bie."
19 Manoäch pakte n bokje mit n ovver van wat meel en luit dij op n rotsblok veur de HEER opgoan. Veur Manoäch en zien vraauws aigen ogen gebeurde dou wat wonderboarlieks:
20 in vlam dij van t altoar in lucht opschoot, ging engel van de HEER mit omhoog. Manoäch en vraauw zagen t gebeuren. Ze luiten zok veurover valen, plat op grond.
21 Engel van de HEER luit zok nait meer aan heur zain. Dou besefte Manoäch dat t engel van de HEER west haar.
22 Hai zee tegen vraauw: "Wie hebben God zain. Dat dut ons de dood."
23 Mor vraauw zee: "As God ons dood wild haar, haar e vervaast ons ovver nait aannomen en ons dat altmoal zain loaten. En zokse beloftes haar e ons wis ook nait doan."
24 De vraauw kreeg n zeun. Simson, nuimde ze hom. Der gruide n kerel oet en de HEER gaf hom zien zegen.
25 De gaist van de HEER begunde hom veur t eerst aan te pittjen tussen Sora en Estaöl, doar t volk van Dan heur tènten opzet haar.
|
Rechters 14
01Simson ging ais n moal noar Timna. Doar zag e n Filistijns wichtje.
02Dou e thoeskwam, zee e tegen zien olders: "In Timna heb ik n Filistijns wichtje zain. Wil ie dij veur mie as vraauw vroagen?"
03"Kinst bie wichter van femilie, onder aigen volk, gainent vinden?" zeden zien pa en moeke. "Woarom mout t nou krekt ain bie dij onbesneden Filistijnen vandoan wezen?" "Nee, pa," zee Simson, "dit wichtje mout ie veur mie vroagen. In mien ogen is dit de beste."
04Zien olders haren nait in de goaten dat de HEER t was dij hier op aanstuurde en dat hai wat zöchde om stried mit Filistijnen aan te goan. In dij tied speulden Filistijnen de boas over Israël, mout ie waiten.
05Kòrt en goud: Simson mit pa en moeke op Timna òf. Onderwegens, in de buurt van droevetoenen van Timna, stoof inainen n jonge laiw op hom òf. Hai brolde t oet!
06Dou wer de gaist van de HEER over Simson machteg: hai greep laiw mit blode handen beet en ropte hom oet nkander net of was t n bokje. Mor t aan zien pa of moeke vertellen - dat dee e nait, mit gain woord.
07Hai laip gewoon wieder en pruit mit t wichtje. Veur hom wás zai t nog aaltied.
08n Toerke loater muik e zulfde raais. Hai ging mit t wicht traauwen. Onderwegens ging e even van t pad òf om noar dode laiw te kieken. Doar zag e dat n swaarm iemen n nust in t kedoaver moakt haar en dat ter hunneg in zat.
09Hai schrapte zok wat hunneg in haand en aal etend laip e weerom noar pa en moeke. Hai gaf heur ook wat, mor vertelde der nait bie dat e hunneg oet t kedoaver van dode laiw vandoan hoald haar.
10 Zien pa ging op t wicht òf, en Simson gaf doar n bruloftsfeest. Dat heurde ja zo as n jongkerel traauwen ging.
11 Zo werden der, noa t kennesmoaken mitnkander, datteg kammeroaden oetkozen. Dij bleven op t feest bie hom.
12 Simson zee tegen heur: "k Zel joe ais n roadsel opgeven. As ie mie in de zeuven doag dat t feest duurt, vertellen wat ter oetkomt, krieg ie ale datteg n stel onder- en bovengoud van mie.
13 Kin ie mie oplözzen nait levern, den krieg ik van joe datteg stel onder- en bovengoud." "Akkoord," zeden ze. "Kom op mit dien roadsel."
14 Dou zee Simson:
"Vreetzak levert eten,
oet staarke komt zuit."
Drij doag loater wozzen ze oplözzen nog nait.
15 Doarom zeden ze vaaierde dag tegen Simson zien vraauw: "Perbaaier dien man zo wied te kriegen, dat e ons oplözzen van t roadsel vertelt. Zo nait, den braan we die op, en dien haile femilie derbie! Kom nou, wie hebben ons nait nuigen loaten om stroataarm te worden."
16 Dou vuil Simson zien vraauw heur man om haals, haildaal in troanen: "Doe holdst nait van mie," snokte ze. "t Liekt wel ofstoe n hekel aan mie hest. Hest mien volk n roadsel opgeven en mie èns nait verteld wat of ter oetkomt." "Mor dat heb k alderdeegs aan mien aigen pa en moe nait verteld," zee Simson. "Woarom zol ik die dat den aan haals hangen?"
17 Mor haile rest van bruloftsweek bleef ze der bie hom op aandringen, aal hoelend vanzulm. Dat op t lest gaf e tou, op zeuvende dag, zo haar ze aandrongen. Zai vertelde aan heur volk deur wat of ter oetkwam.
18 Op zeuvende dag, zun was nog nait onder, zeden ze tegen Simson:
"Wat is zuiter as hunneg
en wat staarker as n laiw?"
"Joa, t is goud," zee Simson. "Mit mien kaalf heb ie plougd. Aans was ie der nait achter kommen."
19 De gaist van de HEER wer dou over Simson machteg. Hai ging noar Askelon tou en sluig doar datteg man dood. Heur klaaier nam e mit en gaf dij aan jongkerels dij zien roadsel oplöst haren. Hai was zó kwoad, dat e weeromging noar zien olderliek hoes.
20 Zien vraauw wer aan n aander geven. Aan ain van zien moaten dij bie zien traauwen west haar.
|
Rechters 15
01n Zet loater, in tied van t waaitmennen, wol Simson bie zien vraauw op veziede. Hai haar n segebokje veur heur mitnomen. "Ik wil geern noar mien vraauw tou in koamer," zee e, mor heur pa luit hom der nait in.
02"Ik dochde vervaast dastoe niks meer van heur waiten wolst," zee dij. "Dat zodounde heb k heur aan n kammeroad van die geven. Mor most ais lustern: zuster onder heur is nog n bult nuverder as zai. Woarom zolst dij nait nemen veur heur in stee?"
03Dou zee Simson: "As k Filistijnen nou wat op hoed geef, is t mien schuld nait."
04Hai ging vot, vong drijhonderd vozzen en muik fakkels kloar. Vozzen bon e twij bie twij mit steerten aan nkander. In elke knup stook e n fakkel.
05Dou stook e fakkels aan en juig vozzen in t koornlaand van Filistijnen. Zo stook e ales in brand. Koornschoven nait allenneg en t koorn dat nog op t laand ston, mor droevetoenen en olievehoven ook.
06"Wèl het dat op zien gewaiten?" vruigen Filistijnen. "Dat het Simson ommaans had," zee men, "schoonzeun van dij kerel oet Timna. Dij het hom ja zien vraauw ofpakt en aan ain van zien kammeroaden doan." Filistijnen dou op Timna òf! Ze stoken vraauw in brand en heur pa derbie.
07Dou zee Simson: "Zo, is dát joen menaaier van doun? Den hol ik nait eerder op, veur en aleer ik vroak op joe nomen heb."
08Dat hai sluig der ongenoadeg op lös en muik k-wait-nait-houveul slachtovvers. Dou zöchde hai rust in rotskloof bie Etam.
09Filistijnen kwammen doarop Juda binnenvalen en zetten heur kaamp op bie Lechi. Van doaroet struunden ze aal plundernd om.
10 t Volk van Juda zee: "Woarom bin ie tegen ons optrokken?" Zai antwoordden: "Wie binnen hierhèn kommen om Simson op te pakken. Wie willen hom betoald zetten wat hai ons aandoan het."
11 Dou gingen drijdoezend man oet Juda noar Simson zien hool in rotsen bie Etam. "Hou konstoe ons dit aandoun?" zeden ze. "Waist toch wel dat Filistijnen hier boas binnen." Mor Simson zee: "k Heb heur allenneg mor betoald zet wat of zai mie aandoan hebben."
12 "Wie binnen hier op aan kommen om die in boeien te sloagen," zeden Judeeërs. "Wie goan die oetlevern aan Filistijnen." "Den haand ter op, dat ie mie nait doodmoaken zellen," zee Simson.
13 "Nee, hur," zeden ze. "Hou komst ter bie! Wie pakken die op en levern die aan heur oet. Mor doodmoaken? Gain sproake van!" Ze bonden zien handen vaast mit twij nije ènden taauw en brochten hom vot, tou rotskloof oet.
14 Mor naauw was e in Lechi, of Filistijnen kwammen mit n bult gebeer op hom òf. Dou wer gaist van de HEER over hom machteg. Zunder muite trok e taauwen om aarms stokkend. t Leek wel vlas dat wegschruit in t vuur, zo makkelk gingen ze van zien polzen òf.
15 Hai zag n vrizze koakbonk liggen van n ezel. Dij pakte hai en sluig der doezend man mit dood.
16 Hai raip zo haard as e kon:
"Mit koakbonk van n ezel,
heb k ze ofröst,
mit koakbonk van ezel,
sluig k doezend moal roak!"
17 Dou e dat zegd haar, smeet e koakbonk vot. Hai nuimde dat stee Ramat-Lechi.
18 In tied haar e slim dörst kregen. Doarom raip e aan de HEER: "Aan joe, Heer, heb k te daanken dat ik dik wonnen heb. Mout ik nou van dörst om haals kommen en in handen valen van dij onbesneden lu?"
19 God luit dou in t leegste van daal bie Lechi grond openbarsten. En loat mie der nou gain wotter oetkommen! Simson dronk ter van en kwam weer haildaal op kloeten. Dij wèl nuimde hai En-Hakkore. Tot op heden is dij bie Lechi te vinden.
20 In tied van Filistijnen, was Simson twinneg joar rechter over Israël.
|
Rechters 16
01Op n keer ging Simson noar Gaza tou. Doar zag e n hoer. En hai mit heur in hoes.
02Dij van Gaza kregen der lucht van: Simson is in stad. Ze luiten overaal in stad wachtlopen en bie stadspoort ston n koppeltje kerels op loer. Dij naacht deden ze wieder nog niks. "Bie t rodoagen, den moak we hom dood," rezelvaaierden ze.
03Mor Simson bleef nait laanger liggen as haalfweg naacht. Dou ging e der òf. Aankommen bie stadspoort greep e baaide deurposten beet en ropte ze mit deuren en baalk en aal oet hoaken. Hai pakte t haile boudeltje op nek en laip ter mit vot, noar baargtoppen bie Hebron.
04n Pooske loater wer Simson gek op n vraauw tou t Sorekdaal oet. Delila was de noam.
05Laaiders van Filistijnen der op òf! Ze gingen noar Delila en zeden tegen heur: "Vleem n beetje mit hom om, dat e die vertelt hou of t komt, dat e zo vrezelk staark is en hou of wie hom de boas worden kinnen. Den kin we hom in boeien sloagen, zodat we gain last meer van hom hebben. En den krigstoe van elk van ons elfhonderd sjekel zulver."
06Van dij gevolgen dat Delila aan Simson vruig: "Heur es! Zeg mie ais: hou komt t toch dastoe zo vrezelk staark bist? Woar mouten ze die wel nait mit vastbinden om die machteloos te moaken?"
07"As ze mie boeien zollen mit zeuven vrizze, smuie pezen, den bin k net zo swak as elk aander," zee Simson.
08Keunenks van Filistijnen luiten zokse pezen bie Delila brengen. Doar bon ze hom mit vaast.
09In tied wazzen in koamer der noast n koppeltje Filistijnen beziedkropen om hom te pakken. Dou raip ze: "Simson! Filistijnen!" Mor hai reet pezen stokkend: ze knapten òf, of was t n èndje vlastaauw dat te dicht bie t vuur komt. t Roadsel van zien kracht bleef n vroag.
10 "Wat hest mie nou flikt?" zee Delila tegen Simson. "Hest mie veur gek holden en mie wat veurlogen. Tou, vertel mie toch ais hou ofstoe écht boeid worden most."
11 "As k vastbonden wor mit n nij èn taauw dat nog nooit bruukt is," zee Simson, "den bin k net zo swak as elk aander."
12 Dou pakte Delila n nij èn taauw en bon hom doar mit vaast. Weer raip ze: "Simson! Filistijnen!" In tied wazzen Filistijnen al weer beziedkropen om hom te pakken, mor hai reet taauwen van zien aarms òf, net of t droadjes wazzen.
13 "Doe dust aans niks as mie veur gek holden," zee Delila. "Hest mie wéér wat veurlogen. Vertel mie toch hou ofstoe vastbonden worden most." Simson zee: 'Most vlechten dij k in t hoar heb, ale zeuven inweven in n weefstèl en mit spoul vastzetten. En den ..."
14 Ze dee t en stook ze vaast mit spoul. Dou raip ze: "Simson! Filistijnen!" Simson schrok wakker, ropte spoul lös en trok haile bröd oet nkander, mit scheren en inslag en aal.
15 "En doe zegst dastoe van mie holdst?" zee Delila. "Vertraauwst mie ja èns nait. Dit is nou daarde moal al dast mie bie t bain had hest. Mor mie vertellen woarom dastoe zo vrezelk staark bist, dat is ter nait bie!"
16 Zo bleef ze mor sjantern en vroagen, dag in dag oet. Dat op n duur kon hai der nait meer tegen. Hai legde t lootje
17 en verroadde heur t: "Der het mie nog nooit n scheermès aan kop west," zee e. "Dat is omdat ik al van jongs òf aan as nazireeër aan God wijd bin. As mien hoar ofschoren worden zol, mien kracht zol mie in steek loaten en k zol net zo swak wezen as elk aander."
18 Delila besefte: "Dit moal het hai woarhaid verteld." Ze stuurde keunenks van Filistijnen bosschop: "Nou mout ie der zulm op òf! Hai is mit woarhaid veur de droad kommen." Zai kwammen noar heur tou. Sènten haren ze al in buus.
19 Zai suste hom bie heur op schoot in sloap. Dou luit ze ain kommen en werden Simson aal zien zeuven vlechten ofschoren. Zo kreeg ze hom der onder en was e zien kracht kwiet.
20 "Simson! Filistijnen!" raip ze. Simson wer wakker. Hai wol in t èn kommen en dochde: "k Red mie der wel weer oet, net as aander keren. k Schud ze wel weer van mie òf." Hai haar nait in de goaten dat de HEER hom der nou allain veur stoan luit.
21 Dou grepen Filistijnen hom. Ze stoken hom ogen oet en brochten hom noar Gaza tou. Doar legden ze hom vaast aan twij kopern kettens en wer e in gevangenis zet. Doar mos e meulen draaien.
22 Mor der begunde vot weer hoar op zien koalschoren kop te gruien.
23 Keunenks van Filistijnen kwammen bie nkander veur n groot ovver aan heur god Dagon en om ais fiks feest te vieren. Ze zeden:
"Dij god van ons,
hai het ons Simson,
ons vijand,
in handen speuld."
24 Dou lu Simson zagen, prezen ze heur god:
"Ons god
het ons ons vijand,
dij ons laand verrinnewaaierde,
en riegen van ons om haals brochde,
in handen speuld."
25 Ze werden aal meer ket-oet en zeden tegen nkander: "As we Simson ais hierhèn huilen. Den kon we lagen!" Simson wer tou gevangenis oethoald en zai laagden hom oet. Tussen zoelen van tempel zetten ze hom hèn.
26 Hai vruig aan t jong dij hom bie haand haar: "Zet mie zo hèn, dat ik zoelen aankommen kin doar tempel op rust. Den heb k doar steun aan."
27 Tempel was stìnvol manlu en vraauwlu. Ale keunenks van Filistijnen wazzen der en der wazzen ook nog om en bie drijdoezend manlu en vraauwlu op t dak kropen om Simson te zain en hom oet te sliepen.
28 Mor Simson raip de HEER om hulp: "HEER, mien God, denk toch om mie. Asjeblieft, geef mie nog ain moal kracht genog. Dat ik Filistijnen in ain klap mien baaide ogen betoald zetten kin!"
29 Hai grobbelde noar twij middelste steunpiloaren van tempel en zette zok schrap mit baaide handen.
30 "Mien dood is Filistijnen heur dood!" raip e. Dou drokte hai zo haard as e kon. En doar störtte haileboudel in nkander, bovenop keunenks en aal t aander volk! Dat bie zien staarven muik Simson meer dood, as in zien haile levent.
31 Zien volk en zien haile femilie van voaderskaant, kwam noar Gaza tou om zien liggoam op te hoalen. Ze nammen hom mit en begruiven hom tussen Sora en Estaöl, in t graf van zien pa Manoäch. Twinneg joar haar e in Israël rechter west.
|
Rechters 17
01Der was ais n man oet t baarglaand van Efraïm. Hai haitte Micha.
02Dij zee tegen zien moeke: "Is ter lest gain elfhonderd sjekel zulver van moeke stolen? Moeke het dou n vluik oetsproken. k Heb t zulm heurd. Nou, dat geld heb ik. Joa, ik heb t stolen." "Mag de HEER die zien zegen geven, mien jong," was moekes beschaaid.
03Hai gaf heur dij elfhonderd sjekel weerom. "Ik wijd t zulver veur de HEER. Ik dou t om die," zee moeke. "k Zel der n beeld mit overtrekken loaten.f + In Hebreeuwse tekst is t nait dudelk wat hier bedould wordt: is ter sproake van ain beeld of twij? Gaait t over n sneden beeld en/of n goten beeld: van holt of metoal? In ons overzetten heb wie ons zoveul meugelk laaiden loaten deur oplözzens dij in kepittels 17 en 18 kozen binnen in Nije Biebelvertoalen (NBV) van t Nederlands Biebelgenootschop.f* Dè, hier hest t geld weer."
04Mor hai dee t weer aan zien moeke. Zai brochde dou twijhonderd sjekel noar goldsmid. Man zol der n holten beeld mit besloagen. t Beeld kwam bie Micha in hoes te stoan.
05Micha haar bie hom in hoes n haailegdom inrichten loaten, mout ie waiten. Hai haar n priesterklaid en godenbeeldjes moaken loaten. Ain van zien zeuns haar e as priester aansteld.
06Doudestieds was ter gain keunenk in Israël. Elkenain kon zien aigen gang mor goan.
07Nou wol t gevaal dat ter in Betlehem, in kontrainen van stam Juda, n jongkerel touhuil. t Was n Leviet en hai woonde doar as boetenlander.
08Op n dag trok e oet Betlehem vandoan om n aander onderkommen te zuiken. Op zien raais kwam e deur t baarglaand van Efraïm, bie Micha zien hoes te laande.
09"Woar kom ie heer?" vruig Micha. "Ik bin n Leviet," zee man. "Ik kom oet Betlehem in Juda en nou zuik ik woaraarns aans n onderkommen."
10 "Magst wel bie mie kommen te wonen," zee Micha. "Den kinst mooi mien roadsman en priester wezen. k Geef die tien sjekel zulver sjoars, mit kost en klaaier." Leviet mos der even over noadenken.
11 Dou rezelvaaierde hai bie Micha te blieven. Micha beschaauwde hom of was t n aigen zeun.
12 Hai stelde hom as priester aan. Zo kwam Leviet bie Micha in hoes te laande.
13 Micha dochde bie zokzulm: De HEER het t goud mit mie veur, doar kin k verzekerd van wezen. k Heb ja n Leviet as priester in dainst.
|
Rechters 18
01Doudestieds was ter gain keunenk in Israël. Stam van Dan was nog aaldeur aan zöcht noar n aigen gerechteghaid doar ze wonen konden. t Was ainegste stam aan wèl nog gain aigen grond touvalen was.
02Doarom haren ze vief van heur kregelste kerels oet Sora en Estaöl doar of ze dou wazzen, der op oetstuurd mit odders t laand te verkennen en deurhèn te onderzuiken. Onderwegens kwammen ze deur t baarglaand van Efraïm en bleven ze naacht over bie Micha thoes.
03Doar trok menaaier hou of Leviet pruit, heur aandacht. Ze gingen op hom òf en vruigen hom: "Hou bin ie hierzo te laande kommen? Wèl het joe hierhèn hoald en wat dou ie hier ainlieks?"
04Hai vertelde wat Micha altmoal veur hom doan haar. "Dij het mie inhuurd," zee e, "en nou bin k zien priester."
05"Wil ie den God veur ons roadplegen?" vruigen manlu hom, "en hom vroagen of t mit ons raais goud oflopen zel?"
06"Goa mor rusteg wieder," zee priester. "De HEER staait ter achter."
07De vief manlu trokken wieder en kwammen bie Laïs. Ze zagen dat t volk dat doar woonde kaalm en rusteg leefde, net as Sidoniërs. Gainain legde heur wat in weeg en ze haren van gainent last. Mor t was ook zo, dat ze gain verslag mit n aander haren: Sidon was wied vot.
08Dou verkenners bie aigen volk in Sora en Estaöl weeromkwammen, vruigen dij: "En ...?"
09"Der votdoalek op òf!" zeden ze. "t Laand dat we zain hebben is net knipt veur ons. Woarom den nog laanger in t gat hangen? Nait drutjen, der op òf! Loat we t in bezit nemen.
10 Ie zellen zain dat mensken dij der wonen naargens op verdocht binnen. t Kin nait aans of God zel ons aal dat laand, doar we ale roemte hebben en doar nou ook haildaal naargens verlet om is, grif in handen geven."
11 Dou trokken Danieten bie Sora en Estaöl vandoan - zèshonderd bewoapende kerels.
12 Onderwegens sluigen ze heur kaamp op bie Kirjat-Jearim in Juda. Doarom hait dij ploats nog aaltied Machane-Dan. t Ligt even bewesten Kirjat-Jearim.
13 Doarvandoan trokken ze wieder deur t baarglaand van Efraïm en kwammen zo bie t hoes van Micha.
14 De vief dij der op oetgoan wazzen om Laïs te verkennen, zeden dou tegen heur kammeroaden: "Wait ie wel, dat in ain van dij hoezen hier, godenbeeldjes te vinden binnen en n priesterklaid? Der is ook n beeld bie, haildaal mit zulver besloagen. Nou, den wait ie wel wat joe te doun staait."
15 Ze sluigen òf, t pad op noar Micha zien hoes doar dij jonge Leviet woonde, en vruigen hou of t mit hom ging.
16 In tied dat dij zèshonderd bewoapende Danieten bie tougangspoort stoan gingen,
17 laipen de vief verkenners deur. Ze gingen in hoes en nammen t priesterklaid en godenbeeldjes mit. t Beeld dat mit zulver besloagen was, ook. Priester ston in tied mit dij zèshonderd bewoapende manlu bie tougangspoort.
18 Dou dij vief manlu in Micha zien hoes kommen wazzen en t beeld mit zulverbeslag, t priesterklaid en godenbeeldjes pakt haren, raip priester: "Hé, wat mout dat doar!"
19 "Stil!" zeden ze. "Mond dicht! Kom mit ons mit en wor ons roadsman en priester. Ie kinnen toch beter priester wezen veur n haile stam Isrelieten as veur ain enkele hoesholden. Of nait den?"
20 Dat leek priester lang nait maal tou. Hai pakte zulm t priesterklaid, godenbeeldjes en t mit zulver besloagen beeld en sloot zok bie heur aan.
21 Danieten trokken wieder. Vraauwlu, kinder en oljes luiten ze veuraan lopen, mit t vij en wat ze aans nog haren.
22 Ze wazzen al n goud èndje op glee, of doar kwammen Micha zien knechten aanbroezen. Dij wazzen gaauw bie nkander roupen en zatten heur vlak op hakken.
23 Ze begunden tegen heur te bandiezen en te doun! Danieten draaiden zok om en zeden tegen Micha: "Wat is ter? Woarom heb ie aal dij mensken op n bainen brocht?"
24 "Ie hebben goden stolen, dij ik moaken loaten heb," zee Micha. "En mien priester heb ie ook mitnomen. k Bin haildaal blut. En den vroag ie alderdeegs: wat is ter?"
25 Mor Danieten zeden: "Gain woord meer! Aans zol we der van grammieterghaid wel ais op lössloagen kinnen. Den is t doan mit joe en mit joen haile volk."
26 Dou gingen Danieten weer wieder. Micha zag wel, dat hai toch niks tegen heur begunnen kon en trok weer op hoes aan.
27 Zo kwammen Danieten mit beelden dij Micha moaken loaten haar en mit priester dij e had haar, bie Laïs aan. Ze deden n overvaal op lu dij der woonden en dij n rusteg en onbezörgd levent laaidden en naargens op verdocht wazzen. Ze brochten heur altmoal om haals en stad stoken ze in brand.
28 Gainent was ter dij lu van Laïs helpen kwam. Sidon lag ja wied vot en ze haren mit gain mensk verslag. Stad lag in t daal noar Bet-Rechob. Danieten baauwden stad weer op en gingen der zulm wonen.
29 Ze nuimden stad Dan, noar heur stamvoader, ain van Israëls zeuns. Mor doarveur haitte stad Laïs.
30 t Zulvern godenbeeld kreeg der n stee en Jonatan, zeun van Gersom en klaainzeun van Mozesf + In t Hebreeuws is noam Mo-sjè (Mozes) deurdat ter n letter N boven regel bieschreven is, veraanderd in Me-nasj-sjè (Manasse). Mainstekaans was dat om tempeldainst in Dan nait mit Mozes in verband te brengen, mor mit keunenk Manasse, dij as hail min bekend ston (2 Keunenks 21:1-9).f* wer heur priester. Noa hom bleven zien noazoaten bie Danieten t affeer van priester holden, net zo laank tot t volk wegvoerd wer.
31 Zo laank as t haailegdom in Silo beston, zo laank bleef t godenbeeld dat Micha moaken loaten haar, bie Danieten.
|
Rechters 19
01In tied, dat ter gain keunenk in Israël was, woonde der wied vot in t baarglaand van Efraïm, n Leviet. Hai haar zok n wichtje oet Betlehem in Juda as bievraauw nomen.
02Mor noa n dikke roezie laip bievraauw bie hom vot en ging weerom noar heur olderliek hoes in Betlehem. Doar was ze vaaier moand.
03Dou ging heur man achter heur heer. Hai wol heur overhoalen om bie hom weerom te kommen. Zien knecht en n span ezels haar e bie zok. Zien vraauw luit hom der in, in t hoes van heur pa. Dij kwam zien schoonzeun mit open aarms in muit.
04Hai drong der bie hom op aan nog wat te blieven. Drij doag bleef man bie voader van zien vraauw op veziede. Zai atten en dronken der en bleven der naacht over.
05Vaaierde dag muik e zok smörgensvroug kloar om òf te raaizen, mor schoonvoader zee: "Eet eerst nog wat, den kinst ter weer tegen."
06Dat ze gingen mitnkander zitten te etendrinken. Doarop zee pa van zien vraauw: 'Blief nog n naacht over. Neem t ter mor ais van."
07Man zat op knipnoagels, mor schoonvoader drong zo aan, dat e toch weer n naacht over bleef.
08Viefde dag wol e weer in ale vrougte opstappen. Mor pa van t wichtje zee: "Eet toch eerst wat, man. Wacht tot zun over hoogste punt hèn is." En weer gingen ze mitnkander aan t etendrinken.
09Dou man aanstalten muik om mit vraauw en knecht vot te goan, zee schoonvoader, pa van t wichtje: "Dag is nou hoast om. Blief hier toch sloapen en neem t ter van. Kiek mor, zun gaait al onder. Blief nog n naacht over. Den kinst mörgenvroug op hoes aan goan."
10 Mor man wol nait laanger. Hai spande ezels in en ging mit vraauw op pad.
Dou ze bie Jebus wazzen, dat op t heden Jeruzalem hait,
11 ston zun al zo leeg, dat knecht tegen zien boas zee: "Doar ligt stad van Jebusieten. Zol we doar gain onderdak zuiken veur vannaacht?"
12 "Nee, hur," zee boas. "Wie sloagen nait òf noar n stad vol vremden, doar ze nait bie t volk van Israël heuren. Wie zetten deur tot Gibea.
13 Meschain hoal we alderdeegs Rama nog wel," zee e tegen knecht. "Den kin we in ain van dij dörpen naacht over blieven."
14 Dat zodounde gingen ze wieder. Net dou zun onder ging, kwammen ze bie Gibea, dat bie Benjamin heurt.
15 Ze gingen stad in om doar naacht deur te brengen. Op maart huil man ho, mor der was gainain dij hom in hoes nuigde om doar te sloapen.
16 Noa n zetje, zun ging al onder, kwam der n ol man aan. Hai kwam net weerom van t laand. t Was ain oet Efraïm en hai woonde as gast in Gibea; t volk van t loug zulm was Benjaminiet.
17 Dou e de raaizegers op t maart gewoar wer, toalde hai heur aan: "Woar goan ie hèn?', vruig e. "Woar kom ie heer?"
18 "Wie binnen op deurtocht," zee Leviet. "Wie kommen van Betlehem in Juda en mouten noar n ploats n stok èn hèn in t baarglaand van Efraïm. Doar kom k heer. Ik heb in Betlehem west en nou gaait t weer op hoes aan. Mor der is hier gain mensk dij mie onderdak geft.
19 Wie hebben alderdeegs ales bie ons: stro en vouer veur ezels en etendrinken veur miezulm en veur mien vraauw hier en mien knecht. Wie hebben naargens verlet om."
20 "Komt ter mor in," was t beschaaid van ol boas. "En mog ie nog woaraarns verlet om hebben, ik heb t wel in hoes. Mor in elks gevaal mout ie vannaacht nait op t maart sloapen goan."
21 Hai nam heur mit in hoes en vouerde ezels. Zai konden vouten wasken en ook etendrinken.
22 Dou ze zok aangenoam te goud deden, laipen manlu van stad bie heur om t hoes tou. Dij deugennaiten bonsden op deur en raipen tegen man van t hoes, dij ol boas: "Loat dij man dij bie die in hoes is, in boeten kommen! Wie willen t mit hom doun!"
23 Boas van t hoes ging noar boeten tou en zee tegen heur: "Mensken, dou toch nait zo schandoaleg! Zukswat kin je toch nait doun! Dij man is ja bie mie te gast.
24 Hier heb ie mien dochter! Dij is nog moagd. En hier, bievraauw van mien gast! Dij kin k wel noar boeten sturen. Pak dij mor en dou mor wat ie willen. Mor dij man hier mag ie zukswat schandoalegs nait aan doun!"
25 Manlu wollen der niks van waiten. Dou pakte Leviet zien vraauw beet en drokte dij noar boeten. Zai schonden heur en wazzen mit heur aan gaang, haile naacht deur. Eerst bie t rodoagen luiten ze heur mit vree.
26 In tied dat t stoadegaan licht wer, sleepte vraauw zok noar smans hoes, doar heur boas tou huil. Veur deur zakte ze in nkander.
27 Dou heur man smörgensvroug deur open dee en noar boeten tou ging om wieder te raaizen, zag e zien vraauw doar liggen - mit handen op drumpel.
28 "Kom, in t èn," zee e tegen heur. "Wie goan vot." Mor aal wat ter kwam, gain antwoord. Man tilde heur op ezel en raaisde òf noar zien loug.
29 Hai was nog nait thoes of hai pakte n mès en snee t liggoam van zien vraauw in twaalf stokken. Dij stuurde hai noar ale kontrainen in Israël.
30 En elk dij t zag, zee: "Zukswat is nog nooit gebeurd! Nog nooit heb we in Israël zukswat beleefd, van dat Isrelieten oet Egypte vandoan trokken tot vandoag aan tou. Bekiek t mor ais. Loat we der mitnkander over proaten en kieken wat of we doun zellen."
|
Rechters 20
01Oet hail Israël vandoan, van Dan tot Berseba aan tou en alderdeegs oet Gilead, kwammen Isrelieten as ain man noar t haailegdom van de HEER in Mispa om doar n volksvergoadern te holden.
02Dij vergoadern van God zien volk, vaaierhonderddoezend man staark dij t sweerd goud hantaaiern konden, wer laaid deur aanvoerders van t volk, de veurlu van stammen van Israël.
03In Benjamin vernam men wel dat aander Isrelieten noar Mispa kommen wazzen. Isrelieten vruigen: "Vertel ais, hou is dat ter ainlieks heer goan bie dat schandoaleg gevaal?"
04Leviet, man van vraauw dij vermoord was, begunde: "Ik was mit mien bievraauw op deurraais in Gibea in Benjamin. Doar zol k naacht overblieven.
05Loat nou toch börgers van Gibea op mie ofkommen! Snaachts laipen ze op n bult bie t hoes doar of wie stoet en stee kregen haren. Mie wollen ze doodmoaken en mien bievraauw hebben ze zo aldernoarst schonden, dat ze der in bleef.
06Ik heb heur liggoam in stokken sneden en dij in ale kontrainen van Israël rondstuurd om zain te loaten wat n grof schandoal in Israël veurvalen was.
07Isrelieten, ie binnen hier bie nkander kommen: onnaaier wat joe te doun staait."
08As ain man kwam t volk in t èn en verzekerde: "Gainain van ons weerom noar tènt of hoes!
09Zo makkelk komt Gibea der nait van òf! Wie goan lötten.
10 Dat zel oetmoaken wèl der tegen aan mouten: tien van de honderd van elke stam van Israël, of honderd van doezend, of doezend van tiendoezend. Dij zellen veur t etendrinken zörgen veur t leger dat t volk van Gibea t schandoal betoald zetten zel, dij ze Israël aandoan hebben."
11 Zo kwammen ale Isrelieten as ain man in aksie tegen Gibea.
12 Stammen van Israël stuurden bodes deur hail Benjamin. Ze zollen vroagen: "Hou het ter zo'n schandoal bie joe gebeuren kind?
13 Lever dij minne lu oet Gibea aan ons oet. Den zel we heur doodmoaken en zo ofreken mit t schandoal dat ze in Israël begoan hebben." Mor Benjaminieten wollen nait noar oproup van heur volksgenoten lustern.
14 Oet ale steden in heur kontraain kwammen ze noar Gibea tou om t gevecht mit de aander Isrelieten aan te goan.
15 Bie t neuzen tellen bleek, dat ter tou steden van Benjamin oet zesentwinnegdoezend man over tou kommen wazzen, dij zok mit t sweerd goud redden konden. t Volk van Gibea zulm nait mitrekend. Zeuvenhonderd van heur wazzen biezunder goie kriegslu.
16 Dat wazzen zeuvenhonderd man dij links wazzen, altmoal slingeroars. Ze konden zo sekuur mit n stain slingern, dat t ter nooit noast ging.
17 Aander Isrelieten, dus Benjamin der nait bie, werden ook teld: vattegdoezend man dij handeg mit t sweerd wazzen, altmoal stok veur stok ervoaren kriegers.
18 Isrelieten trokken noar Betel tou om God om road te vroagen: "Wèl van ons mout veurop in t gevecht mit Benjamin?" vruigen ze. "Juda mout begunnen," was de HEER zien antwoord.
19 Aanderdoagsmörgensvroug sluigen Isrelieten heur kaamp op veur Gibea.
20 Ze rukten oet tegen Benjaminieten en stelden zok op veur aanvaal op stad.
21 Dou kwammen Benjaminieten tou stad oet en sluigen dij dag twijentwinnegdoezend man van Israël tegen de vlakte.
22 Mor Isrelieten gavven zok nait verloren. Vannijs stelden ze zok weer op zulfde stee as eerst in riegen noast nkander, op.
23 Noa ofloop van slag wazzen ze noar Betel tou goan en deden doar bie de HEER heur beklag, aan oavend tou. Ze vruigen de HEER: "Mout we ons bruiers, Benjaminieten, vannijs aanvalen of nait?" De HEER zee: "Joa, aanvalen."
24 Aanderdoags gingen Isrelieten dou vannijs tou aanvaal over.
25 Weer kwammen Benjaminieten tou stad oet en sluigen nog ais achtiendoezend Isrelieten dood, altmoal ervoaren kriegers.
26 Dou gingen ale Isrelieten, t haile leger, noar Betel tou. Doar, bie t haailegdom van de HEER, gingen ze op grond zitten. Ze jammerden t oet! Haile dag vastten zai tot soavends aan tou. Dou brochten ze brand- en vree-ovvers veur de HEER.
27 Doarnoa vruigen ze de HEER om road. Aark van t verbond mit God ston doudestieds in Betel, mout ie waiten.
28 Pinechas, Eleazars zeun en klaainzeun van Aäron, dee dainst in t haailegdom. "Mout we ons bruiers, Benjaminieten, nog ais aanvalen of mout we t overgeven?" vruigen ze. De HEER zee: "Der op lös! Mörgen speul ik joe ze in handen!"
29 Gounent van Isrelieten legden zok dou in hinderloag om Gibea tou.
30 Ook op daarde dag trokken ze tegen Benjaminieten op en net as veurege keren stelden ze zok op om stad aan te valen.
31 Weer kwammen Benjaminieten tou stad oet. Mor nou werden ze van stad vandoan lokt. Even boeten stad, doar aine weg noar Gibea gaait en aander noar Betel, begunden ze der op in te haauwen en te steken. Net as aander keren vuilen der doden bie Isrelieten: om en bie datteg man.
32 Benjaminieten dochten al: "Wie binnen weer boas worden. Veur daarde moal," mor Isrelieten haren mitnkander ofproat: "Wie doun net of we aan hakken trekken en lokken heur den noar grode wegen tou."
33 In tied dat Isrelieten zok terogtrokken en zok in riegen opstelden bie Baäl-Tamar, kwammen manlu dij zok bie Gibea in hinderloag bezied holden haren, veurndag.
34 En dij op stad òf: tiendoezend van Israëls beste kriegers! Bie Baäl-Tamar ging t ter op lös, mit ale geweld! Benjaminieten haren nog nait in de goaten wat heur boven kop hong.
35 Dij dag gaf de HEER overwinnen aan Israël. Isrelieten sluigen vieventwinnegdoezend en honderd bewoapende Benjaminieten dood.
36 Benjaminieten kregen in de goaten, dat ze t verloren haren. Isrelieten haren Benjaminieten ja de roemte geven omdat ze rekenden op manlu dij zok bie Gibea in hinderloag legd haren.
37 Dij trokken as de weerlicht op Gibea òf, nammen stad rompslomps in en muiken ale inwoners dood.
38 Mit aander Isrelieten haren ze ofproat dat ter n rooksignoal geven worden zol as t zo wied was.
39 Isrelieten begunden veur Benjaminieten te wieken en Benjaminieten dij onder Isrelieten al doden begunden te moaken, zo as zegd: om en bie datteg man, dochten al dat ze slag wonnen haren, net as veurege moalen.
40 Mor op dat ogenblik begunden in stad dikke poesten rook omhoog te kommen - t ofsproken signoal. Dou Benjaminieten achterom keken: t haile loug in vuur en vlam!
41 t Aigenste ogenblik keerden Isrelieten om. Dou begrepen Benjaminieten wat heur boven kop hong.
42 Ze gingen veur Isrelieten op loop, kaant van woestijn op. Mor ze konden t gevecht nait ontlopen. Isrelieten oet Gibea kwammen heur in muit en sluigen heur tegen de vlakte.
43 Ze sloten Benjaminieten in en kwammen heur achternoa. Zunder heur kaans te geven om ook mor eefkes oet te poesten, juigen ze heur op tot vèr oostelk van Gibea.
44 Achtiendoezend Benjaminieten kwammen om haals, stok veur stok verege kriegers.
45 Aandern perbaaierden te ontkommen noar woestijn, op rots van Rimmon òf. Mor Isrelieten huilen heur in en muiken nog viefdoezend man dood, en bie Gidom nog ais twijdoezend.
46 Aal mit aal sneuvelden der dij dag vieventwinnegdoezend bedreven Benjaminitische soldoaten, altmoal dappere kriegers, zunder oetzundern.
47 Zèshonderd Benjaminieten mor zagen kaans te ontkommen noar woestijn. Doar huilen ze vaaier moand in rotsholen van Rimmon tou.
48 Isrelieten kwammen weerom om òf te reken mit Benjaminieten dij nait aan t gevecht mitdoan haren. Ze trokken van aine stad noar aander en mensk en daaier muiken ze dood - joa aal wat ze tegen kwammen. En ale steden doar of ze west haren, stoken ze in brand.
|
Rechters 21
01In Mispa haren Isrelieten der n aid op doan: "Traauwen mit Benjaminieten, dat doun ons wichter nait."
02Dou ze mit Benjaminieten ofrekend haren, kwammen ze vannijs in Betel bie nkander. Ze gingen doar op grond zitten, aan oavend tou, en veur God schraifden ze t oet mit groot misboar - zo'n verdrait haren ze.
03"HEER, God van Israël," zeden ze, "hou het t zó wied mit ons kommen kind, dat t nou zunder ain van Israëls stammen mout?"
04Aanderdoagsmörgensvroug baauwden ze doar n altoar. Ze brochten der brandovvers en vree-ovvers.
05Dou vruigen ze: "Wèl van ons het nait op vergoadern van de HEER in Mispa west?" Ie mouten waiten: ze haren der n aid op doan. Elk dij nait noar de HEER zien haailegdom in Mispa west haar: t zol hom de kop kosten.
06Nou wazzen ze begoan mit heur bruier, mit Benjamin. Doarom zeden ze: "Vandoag is ter ain van Israëls stammen ofsneden.
07Wat kin we opbedenken om lu dij overbleven binnen aan n vraauw te helpen? Wie hebben ja bie de HEER sworen, dat wie ons dochters nait mit heur traauwen loaten zellen."
08Doarom vruigen ze ook, wèl of nait op vergoadern van de HEER in Mispa west haar. Dou bleek, dat ter van Jabes in Gilead gainent noar t haailegdom van de HEER in Mispa kommen was.
09Dou t volk doar monsterd wer, was ter ja gainent oet Jabes in Gilead bie.
10 Dat zodounde stuurde vergoadern van Isrelieten twaalfdoezend van heur beste kriegers noar Jabes tou, mit odders: "Ale inwoners van Jabes doodmoaken: manlu en vraauwlu, jongen en olden, altmoal!
11 En goa zó te waark: ale kerels doodmoaken, mor van vraauwlu allenneg dij t mit n man doan hebben."
12 Onder t volk van Jabes trovven ze vaaierhonderd jonge wichter aan, dij t nog nooit mit n man doan haren. Dij nammen ze mit noar legerploats in Silo, in Kanaän.
13 Dou stuurde vergoadern van Isrelieten bodes noar Benjaminieten dij op rots Rimmon touhuilen, om vree mit heur te sloeten.
14 Zo kwammen Benjaminieten weerom en Isrelieten gavven heur de vraauwlu oet Jabes in Gilead dij men in leven loaten haar. Mor t wazzen der nait genog veur altmoal.
15 Isrelieten wazzen mit Benjamin begoan, omreden de HEER haar n breuk sloagen in stammen van Israël.
16 Doarom vruigen laaiders van volksvergoadern: "Wat kin we opbedenken om dij van stam Benjamin overbleven binnen, aan n vraauw te helpen? Ale vraauwlu bie heur binnen ja doodmoakt."
17 En ze gingen wieder: "t Aarfdail van Benjamin mout overgoan kinnen noar t volgende geslacht. Der mag gainent van Israëls stammen oetvalen.
18 Mor wie zulm kinnen ons dochters nait mit heur traauwen loaten. Wie hebben der ja n aid op doan: Vervlökt is elk dij n vraauw mit ain van Benjamin traauwen let."
19 Dou schoot heur in t zin: t joarliekse feest veur de HEER in Silo! Silo ligt noordelk van Betel en zudelk van Lebona, n beetje oostelk van weg van Betel noar Sichem.
20 Ze gavven Benjaminieten de road: "Goa noar Silo en goa doar in droevetoenen op loer liggen.
21 En ie mouten der goud op verdocht wezen. As ie de wichter in n laange rieg daanzend tou stad oet kommen zain, kom ie veurndag! Griep den elk ain van dij wichter, en neem heur mit as vraauw noar Benjamin.
22 As heur voaders of heur bruiers zok ter bie ons over bekloagen kommen, zeg wie wel: 'Gun heur aan ons. Nait elkenain het in t gevecht n vraauw te pakken kriegen kind. Boetendes heb ie heur nait vrijwilleg mit ain traauwen loaten. Dat ie hebben der gain schuld aan.'"
23 Benjaminieten deden wat heur aanroaden was. Elk van heur greep ain van daanzende wichter en nam heur mit noar zien aigen stam en femilie. Doarnoa weeromkommen, baauwden ze steden vannijs op en gingen der wonen.
24 Dou gingen Isrelieten doarvandoan. Elk ging weerom noar zien aigen gerechteghaid, noar aigen stam en aigen volk.
25 In dij tied was ter gain keunenk in Israël. Elk kon zien aigen gang goan.
|
|
