|
|
Judit 01
01Dit verhoal begunt in t twaalfde joar van Nebukadnessar zien keunenkschop. Dij regaaierde in grode stad Nineve over Assyriërs, in aigenste tied dat Arpachsad in Ekbatana macht over Meden haar.
02Dij Arpachsad haar om Ekbatana tou n muur optrokken van oetkapte stainen, dij drij èl braid en zès èl laank wazzen. Seuventeg èl hoog haar e hom moaken loaten en fiefteg èl braid.
03Noast poorten haar e toorns van honderd èl hoog zetten loaten, op fonnementen van sesteg èl braid.
04Poorten zulm wazzen mor laifst seuventeg èl hoog en vatteg braid, mit t oog op t oettrekken van keurtroepen en t opstellen van voutvolk.
05In dat joar begunde keunenk Nebukadnessar oorlog te voeren mit keunenk Arpachsad in grode vlakte, in streek van Ragau.
06Ale bewoners van t baarglaand sloten zok bie hom aan, net as aalmoal dij bie Eufraat, Tigris en Hydaspes woonden en in vlakte doar Arjoch, keunenk van Elymeeërs, boas over was. Zo muiken n sjène volken mit Cheleüdieten, zok kloar veur t gevecht.
07Nebukadnessar, keunenk van Assyriërs, stuurde bodes noar lu in Perzië en noar elk in t westen: noar Cilicië, Damascus, Libanon en Anti-Libanon, en noar aalmoal dij bie zee woonden,
08noar bewoners van Karmel en van Gilead, Boven-Galilea en grode vlakte van Esdrelon,
09lu in Samaria en steden doar, bewoners van streek aanderkaant Jordaan aan Jeruzalem tou, Batane, Chelus, Kades en revier van Egypte, en noar Tafnas, Rameses en t haile laand Gosen,
10 nog wieder as Tarsis en Memfis, hail Egypte deur, tot aan grèns mit Ethiopië tou.
11 Mor t volk van dij haile streek laagde om oproup van Nebukadnessar, keunenk van Assyriërs, om hom mit oorlog te helpen. Ze haren haildaal gain ontzag veur hom: ze beschaauwden hom as n gewoon mensk. Onverrichter zoake mozzen zien bodes weerom, mit schaande overloaden.
12 Dou wer Nebukadnessar alderiezelkst lèlk op dij volken. Hai swoor bie zien troon en zien keunenkriek dat hai zol zok vreken op Cilicië, Damascus en Tyrus. Ale lu dij in Moäb en Ammon woonden en in hail Judea en Egypte, aan t kontraain van baaide zeeën tou, zol e oetreuden.
13 In t zeuventiende joar dat e regaaierde, trok e mit zien leger op keunenk Arpachsad òf en kreeg hom der onder. t Haile leger van Arpachsad en aal zien peervolk en zien striedwoagens haauwde hai oet nkander.
14 Hai muik zok meester van zien steden en stötte deur aan Ekbatana tou. Doar veroverde hai toorns en plunderde hai stroaten. Zo muik hai dit pronkjewail tou n schimp en spot.
15 Arpachsad zulm kreeg e in baargen van Ragau te pakken. Hai stook hom dood mit speer en muik zo veur aaid n èn aan zien riek.
16 Dou ging e noar Nineve weerom mit aal zien troepen, n legermacht doar gain èn aan kwam. Doar vierde hai mit zien leger dikke feesten, honderdtwinneg doag laank.
|
Judit 02
01In t achtiende joar, op twijentwinnegste dag van eerste moand, wer in t pelaais van Nebukadnessar, keunenk van Assyriërs, onnaaierd dat haile wereld ofstraft worden zol, krekt zo as e al aankundegd haar.
02Hai raip aal dij hom dainden bie nkander, mit zien hoge heren, en brochde heur op hoogte van zien gehaaime besloet: hai sprak t vonnes oet dat e over haile wereld veld haar.
03Ze wazzen t aalmoal mit hom ains dat elkenain dij gain gevolg aan zien oproup geven haar, oetreud worden mos.
04Noadat Nebukadnessar, keunenk van Assyriërs, zien besloet bekrachtegd haar, luit e Holofernes roupen. Dij was hoogste generoal van zien leger en twijde man van t riek. Hai zee tegen hom:
05"Dit zegt grode keunenk, heer van haile wereld: Trek ter op oet! Neem ervoaren soldoaten mit, honderdtwinnegdoezend man voutvolk en twaalfdoezend man peervolk, mit heur peerden.
06Goa op volken in t westen òf, want ze hebben aan mien oproup gain geheur geven.
07Zeg heur oet mien noam dat ze as taiken dat ze zok overgeven hebben, eer en wotter kloar holden. Want in mien gram zel ik op heur ofkommen en mit mien legermacht heur haile kontraain onder vout lopen en plundern.
08Kloven en baargstromen zellen vol worden van heur gewonden, revieren zellen overstromen, aan kop tou vol mit heur doden.
09Dij oppakt binnen, zel ik votslepen noar ale oetènnen van wereld.
10 Goa der op òf en bezet veur mie heur haile streek. Dij zok aan joe overgeven, mout ie spoaren tot dag komt dat ik heur stravven zel.
11 Mor dij zok verzetten blieven, mag ie nait ontzain: moak ze dood en plunder ze oet, in haile streek.
12 Zo woar as k leef en bie macht van mien keunenkschop: ik heb sproken en zel t vervaast ook doun!
13 Wat joe aanbelangt: loat niks noa van wat joen heer joe besteld het, mor voer t aalmoal zunder mekaaiern oet, krekt as ik t besteld heb."
14 Holofernes ging vot van t hòf van zien heer. Hai raip ale vorsten, legeraanvoerders en ofsieren van t leger van Assyrië bie nkander.
15 Hai raip, zo as zien heer onnaaierd haar, honderdtwinnegdoezend man in dainst veur zien beste troepen en twaalfdoezend bereden boogschutters,
16 en stelde heur op zo as dat gebruuk is bie n groot leger dat in oorlog zel.
17 Veur t vervoer van heur pakkeloazie zette hai n haile bende kemélen, ezels en moelezels in. Wieder nam e ontelboare schoapen, koien en bokken mit veur eterij van soldoaten.
18 Doarbie ook nog n haile rommel aander etendrinken en n bult gold en zulver oet keunenk zien pelaais.
19 Dou rukte Holofernes oet aan kop van zien leger, om ale landen in t westen plat te waalzen onder zien striedwoagens, zien peervolk en zien eerste klas voutvolk om zo veur keunenk Nebukadnessar boan der deur te moaken.
20 n Dikke koppel lös volk, machteg as n swaarm sprinkhoanen en as zaand van eerde, trok mit heur op. Zoveul, dat ter was gewoon gain tellen aan.
21 Tou Nineve oet trokken ze drij dagmaarzen laank kaant op van vlakte van Bektilet. n Èndje van Bektilet òf, sluigen ze heur kaamp op bie t gebaargte benoorden Boven-Cilicië.
22 Doar vandoan trok e mit zien haile leger - voutvolk, peervolk en striedwoagens - baargen in.
23 Hai brook deur geledern van Put en Lud en plunderde ale Rassieten en Ismaëlieten oet dij aan raand van woestijn bezuden Cheleon woonden.
24 Dou stook e Eufraat over, trok deur Mesopotamië hèn en muik ale verstaarkte steden aan revier Abrona tot aan zee tou, mit grond liek.
25 Hai bezette t kontraain van Cilicië, slachtte elk dij hom integen kwam òf en trok wieder, aan t kontraain van Jafet tou in t zuden, aan grèns mit Arabië.
26 Hai omsingelde Midjanieten, stook heur tènten in de floister, en roofde heur schoaphokken leeg.
27 Dou zakte hai òf noar vlakte van Damascus. t Was in tied van koornmènnen. Hai luit doar ale akkers platbranden en ale vij ofslachten. Hai plunderde steden, verrinnewaaierde akkers en brochde ale jongkerels om.
28 Lu dij in kuststreek woonden, begunden te trillen van benaauwdens: ale volk van Sidon en Tyrus, van Sur, Okina en Jemnaä, van Azotus en Askelon, wer doodsbenaauwd veur Holofernes.
|
Judit 03
01Ze stuurden bodes noar hom tou om bie hom in n goud bladje te kommen.
02"Wie, knechten van Nebukadnessar, dij grode keunenk," zeden ze, "wie liggen veur joe op knijen. Dou mit ons, wat ie mor willen.
03Ons lougen, ons haile streek, ons koornlaand, aal ons vij, schoaphokken bie ons tènten, doar bin ie aalmoal boas over. Dou der mit, wat ie willen.
04Ons steden en lu dij der wonen: ie kinnen der vrij over beschikken. Kom der joen intocht holden, krekt zo as joe goud tou liekt."
05Mit dij bosschop kwammen ze bie Holofernes.
06Dij trok dou mit zien leger noar kust òf. Hai bezette ale verstaarkte steden en dappere kerels dailde hai in bie zien hulptroepen.
07Mit kraanzen, daanzerij en tromsloagen, zo wer e doar in wiede omtrek inhoald.
08Heur grènsstainen smeet e ondersteboven en hai kapte bozzen dij aan heur goden wijd wazzen. Zien odders wazzen ja ale goden van heur laand te verrinnewaaiern dat ale volken allenneg Nebukadnessar dainen en ale mensken hom as god aanroupen zollen.
09Holofernes trok wieder noar Esdrelon tou, dicht bie Dotea, aan vout van grode baargrug van Judea.
10 Hai sluig zien legerkaamp op tussen Gebe en Skythopolis. Doar bleef e n moand om oetrusten van zien leger weer wat op odder te brengen.
|
Judit 04
01Isrelieten in Judea heurden hou Holofernes, hoogste generoal van Nebukadnessar, keunenk van Assyriërs, tegen aander volken optreden was en hou of e aal heur haailegdommen plunderd en verrinnewaaierd haar.
02Ze werden aldergloependst benaauwd veur hom en muiken zok dikke zörgen over Jeruzalem en tempel van de Heer, heur God.
03t Was ja nog mor eefkes leden dat ze oet ballengschop weerom wazzen en dat t haile volk van Judea vannijs weer bie nkander was. Tempelraif, altoar en tempel zulm, dij onthaailegd west haren, wazzen kòrts nog mor net weer inwijd.
04Doarom stuurden ze bodes noar t kontraain van Samaria, noar Kona, Bet-Choron, Belmaïn en Jericho tou en noar Choba, Esora en t daal van Salem.
05Votdoalek werden dou ale hoge baargtoppen bezet en dörpen in baargen muik men n muur omtou. Mit t oog op n belegern werden etensveurroaden aanlegd. Nog mor net leden was t mennen ja doan worden.
06Jojakim, in dij tied hogepriester van Jeruzalem, schreef n braif aan lu dij in Betulia en Betomastaïm woonden dat aan aanderkaant vlakte van Dotan ligt, tegen Esdrelon over.
07Hai gaf heur odders baargpazzen te bezetten. Dij mos men ja over as men noar Jeruzalem tou wol. En omdat elke pas zo naauw was dat ter op zien hoogst mor twij man tougelieks deur konden, zol t betrekkelk makkelk wezen vijand deurgang te beletten.
08Isrelieten deden wat heur besteld was deur hogepriester Jojakim en deur road van oldsten van hail Israël, dij in Jeruzalem vestegd was.
09Ale Isrelieten raipen zunder opholden God aan en vernederden zok, deur aal mor deur te vasten.
10 Manlu en vraauwlu, heur kinder en heur vij, vremden, aarbaiders en sloaven, aalmoal deden ze raauwklaaier aan.
11 En ale manlu, vraauwlu, en kinder van Israël, dij in Jeruzalem woonden, luiten zok veur tempel deelvalen en streuden zok aask op kop. Ten overstoan van de Heer spraaidden ze heur raauwklaid oet.
12 t Altoar deden ze ook n raauwklaid overhèn. As oet ain mond raipen ze zunder opholden God van Israël aan. Hai zol toch veurkommen dat heur kinder roofd werden, heur vraauwlu votsleept, dat heur aigen steden verrinnewaaierd en t haailegdom ontwijd, en zo tou n schimp en spot van aander volken worden zol.
13 De Heer heurde heur gebed en zag heur nood.
Haile bevolken van Judea en Jeruzalem vastte doagenlaank veur t haailegdom van aalmachtege Heer.
14 Hogepriester Jojakim, ale priesters dij dainst deden in tempel en aal dijent dij zörgen mozzen veur eredainst, brochten dij haile tied, mit n raauwklaid aan, t doagelks brandovver, net as belofte-ovvers en vrijwillege goaven van t volk.
15 Heur tulbaand haren ze aask op streud en ze raipen zo haard as ze konden de Heer aan: dat hai zok toch t löt van t haile volk Israël aantrekken zol.
|
Judit 05
01Men meldde Holofernes, hoogste generoal van t leger van Assyrië dat Isrelieten zok op n aanvaal veurberaaid haren: baargpazzen haren ze ofsloten, verstaarkens baauwd op ale hoge baargtoppen en in vlaktes hindernizzen opsmeten.
02Holofernes wer rood om kaam van kwoadens. Hai luit ale aanvoerders van Moäb, generoals van Ammon en ale satrapen van kuststreek, bie zok kommen.
03"Manlu van Kanaän," begunde hai, "vertel mie ais, wat is dat veur volk doar in baargen? In wat veur steden holden ze tou? Hou dik is heur leger? Hou staark en machteg binnen ze? Wèl is heur keunenk, en wèl voert heur leger aan?
04En hou duren ze t ainlieks aan mie nait te verwelkommen, zo as aander bewoners van t westen!"
05Doar gaf Achior, Ammonieten heur aanvoerder, antwoord op: "Heer, gun joen knecht t woord. k Zel joe ais persies oetstokken hou of t zit mit dat volk dat hier nait wied vandoan in baargen woont. Gain onwoar woord zel mie over lippen kommen.
06Dat volk stamt van Chaldeeërs òf,
07mor ze kommen oet Mesopotamië heer, doar ze indertied as vremden touholden hebben, omdat ze waaigerden goden van heur veurolden in t laand van Chaldeeërs te vereren.
08Ze gingen aander wegen as heur veurolden en vereerden God van hemel, (ainegste) God dij ze erkenden. Dat zodounde hebben Chaldeeërs heur verdreven, bie heur goden vandoan. Ze binnen noar Mesopotamië vlucht en woonden doar n haile tied as vremden.
09Dou gaf God heur opdracht, ze zollen oet t vremde laand vertrekken en noar Kanaän tou goan. Doar gingen ze wonen en wonnen doar n bult gold en zulver en haile koppels vij.
10 Mor dou Kanaän te lieden kreeg van n dikke hongersnood, trokken ze vot noar Egypte. Doar huilen ze tou as vremden, zo laank as ze doar te eten haren. Ze gruiden oet tou n volk zo groot, dat ter was gain tellen aan.
11 Doarom keerde keunenk van Egypte zok tegen heur en nam n slaauwe moatregel: hai luit heur dwangaarbaid verrichten in tiggelwaarken. Zo werden ze vernederd en tou sloaven moakt.
12 Dou raipen ze heur God om hulp en dij sluig hail Egypte mit ploagen, doar gain kruud tegen wozzen was. Doarom juigen Egyptenoars heur oet heur laand vandoan.
13 Dij aigenste God legde veur heur Rode Zee dreug,
14 en laaidde heur noar Sinai tou en noar Kades-Barnea. Ze verdreven ale lu dij doar in woestijn woonden,
15 en gingen in Amorieten heur laand wonen. Ze reuden ook ale Chesbonieten oet, zo machteg werden ze. Noadat ze Jordaan overstoken wazzen, nammen ze t haile baarglaand in bezit.
16 Ze verdreven Kanaänieten, Perizzieten, Jebusieten, Sichemieten en Girgasieten, tou dat laand oet en woonden doar n haile tied.
17 Zo laank as ze nait zundegen deden tegen heur God, haren ze niks te kloagen, want ze worden hulpen deur n God dij n dikke hekel het aan onrecht.
18 Mor dou ze aander wegen gingen as hai heur veurschreven haar, werden ze in n haile bult oorlogen dik versloagen en op t èn in ballengschop votbrocht noar n vremd laand. Heur God zien tempel wer aan grond tou ofbroken en heur steden werden innomen deur heur vijanden.
19 Mor ze binnen noar heur God weeromkeerd en nou binnen ze oet kontrainen doar ze as balleng touhuilen, weeromkommen. Jeruzalem, doar heur haailegdom staait, hebben ze in bezit nomen en ze binnen weer in t baarglaand wonen goan dat ze verloaten haren.
20 Nou den, machtege heer, as dit volk n misstap begaait en zundegt tegen zien God, den zel wie der veur zörgen dat ze doardeur in neerloag kommen: loat we den tegen heur optrekken en mit heur vechten goan.
21 Mor as ze wet van heur God nait overtreden, loat heur den mor mit vree, heer, aans zel heur Heer en God heur beschaarmen, en zel we veur haile wereld veur spot te stoan kommen."
22 Dou Achior oetproat was, begunde elk dij om tènt tou ston, tegen te sparreln. Holofernes zien ofsieren en bewoners van kuststreek en van Moäb, raipen dat Achior flink omzeumd worden mos.
23 "Wie loaten ons schrik toch nait aanjoagen deur dij Isrelieten, wel? Ze binnen toch laank nait staark genog veur n gevecht!
24 Vooruit, ter op òf! Veur joen leger zellen ze n makkelk slachtovver wezen, machtege Holofernes!"
|
Judit 06
01Dou rebulie onder manlu in vergoadern bedoard was, keerde Holofernes, hoogste generoal van Assyrië zien leger, zok tou Achior. Vremden en lu van Moäb wazzen der aalmoal mit bie.
02"Wèl denkstoe ainlieks dastoe bist, Achior," zee e. "Doe mit dien huursoldoaten van Efraïm. Denkst dast bie ons vandoag veur profeet speulen kinst? Denkst dast ons vertellen kinst dat wie gain oorlog begunnen mouten tegen t volk Israël, omdat heur God heur beschaarmt? Allenneg Nebukadnessar is god. Hai zel zien macht gelden loaten en heur van eerdboom votmaaien. Heur God zel heur nait redden kinnen.
03Nee, net aansom: wie, dij Nebukadnessar dainen, wie zellen heur mit ain bats verplettern. Tegen t geweld van ons peerden zellen ze nait op kinnen.
04Dij zellen heur haildaal overspoulen. Heur baargen zellen doen worden van heur bloud, heur vlaktes bezaaid worden mit heur doden. Gain spier zellen ze ons in weeg leggen kinnen. Ellèndeg zellen ze om haals kommen, aalmoal - dat is t zeggen van keunenk Nebukadnessar, heer van haile wereld. Hai het sproken en t zel nait zo wezen dat zien woorden niks om hakken hebben.
05En nou doe, Achior, huurmanje van Ammonieten dast bist! Doe hest dien aigen vonnes taikend deur vandoag zo te proaten. Ik wil die veur mien ogen nait meer zain. Nait eerder, of eerst mout ik dat volkje oet Egypte ofstraft hebben.
06En as ik weeromkom, zellen mien soldoaten en mien knechten die mit heur sweerd en heur speer tussen de ribben steken, en den zelst ook bie heur slachtovvers rekend worden.
07Mien manlu brengen die nou noar t baarglaand tou en loaten die achter bie ain van steden bie baargpas.
08Doe zelst t levent ter ofredden, tot dastoe mit mensken doar ombrocht worden zelst.
09En mogstoe meschain nog denken dat zai ons nait in handen valen zollen, nou, hol kop der den mor veur! Dit is mien zeggen, en ales wat ik zegd heb, zel ook oetkommen!"
10 Dou gaf Holofernes manlu bie tènt odders dat ze zollen Achior griepen en hom noar Betulia tou brengen om hom doar aan Isrelieten oet te levern.
11 Ze pakten hom op en brochten hom tou t kaamp oet noar vlakte, en doar vandoan noar t baarglaand, tot ze bie wèllen onder Betulia kwammen.
12 Votdoalek dou lu van stad - dij hoger lag - heur zagen, grepen ze heur woapens en gingen tou stad oet noar top van baarg tou. Doar van òf veurkwammen ze dat Holofernes zien manlu noar boven kwammen, deur stainen op heur òf te slingern.
13 Assyriërs zöchten dekken onder aan baarg. Ze knevelden Achior, luiten hom doar liggen en gingen weerom noar heur heer tou.
14 Isrelieten gingen tou stad oet noar beneden. Ze kwammen bie Achior, muiken hom lös en nammen hom mit noar Betulia. Doar brochten ze hom veur lu, dij stad doudestieds bestuurden.
15 Dat wazzen Uzzia, Micha zien zeun, oet stam Simeon, Chabris, Gotoniël zien zeun, en Karmi, ain van Malkiël.
16 Dij raipen ale oldsten van stad bie nkander. Ale jongkerels en vraauwlu kwammen ook noar vergoadern tou. Ze zetten Achior midden maank t volk hèn, en Uzzia vruig hom wat ter veurvalen was.
17 Achior vertelde wat ter aalmoal in vergoadern bie Holofernes besproken was, ales wat e zulm zegd haar ten overstoan van Assyrische aanvoerders, en over Holofernes zien dikke proat over t volk van Israël.
18 Dou boog t volk zok eerbiedeg deel en beedde God:
19 "Heer, God van hemel, zai heur overmoud toch ais en ontfaarm joe over ons nou wie zo min behandeld worden. Dou toch denk om dij joe zo toudoan binnen."
20 Ze spraken Achior moud in en prezen hom dik.
21 Noa vergoadern nam Uzzia hom mit noar hoes tou, doar hai oldsten nuigde veur t eten. En dij haile naacht raipen ze God van Israël om hulp.
|
Judit 07
01Aanderdoagsmörgens gaf Holofernes odders aan zien haile leger en aan aal t volk dat hom hulp in stried dat ze optrekken zollen noar Betulia, baargpazzen bezetten en t gevecht aangoan mit Isrelieten.
02Aigenste dag nog broken aal zien troepen op. Ze vörmden n leger van zeuventiendoezend man voutvolk en twaalfdoezend man peervolk, heur pakkeloazie en manlu dij lopend mit heur optrokken, nait mitrekend. Der kwam zuver gain èn aan.
03Ze legerden zok in t daal, stoef bie Betulia, bie wèl. Heur linies strekten zok oet over haile brette van Dotan òf aan Belbaïm tou, en over n lengte van Betulia òf aan Kyamon tou, tegen Esdrelon over.
04Dou Isrelieten dij bende volk zagen, kreeg schrik heur te pakken. Ze zeden tegen nkander: "t Haile laand kommen ze ofrepeln! Baargtoppen, heuvels en baargkloven - t zel aalmoal beswieken onder heur drok!"
05Elk greep zien woapens. Op toorns buitten ze vuren aan en bleven ze wacht holden, haile naacht deur.
06Aanderdoags luit Holofernes veur t oog van Isrelieten in Betulia aal zien peervolk oetrukken.
07Hai verkende wegen noar stad tou en dee de ronde bie wotterwèllen langs. Dij bezette hai en zette der wachtposten bie. Vervolgens ree e weerom noar zien troepen.
08Dou kwammen Edomieten heur aanvoerders, Moäbieten heur kommedanten en generoals van kuststreek aalmoal bie hom en zeden:
09"Mag we wat zeggen, heer, om der veur te zörgen dat joen leger zo min meugelk te lieden het?
10 Dat volk, dij Isrelieten, vertraauwt nait op zien speren, mor op högte van baargen doar ze op wonen. t Is den ook lang nait makkelk om op dij baargtoppen te kommen.
11 Nou, heer, goa den ook nait mit heur aan t vechten as in n gewone veldslag. Den zel der aan joen kaant gain mensk sneuveln.
12 Blief in joen legerkaamp en zörg dat joen manschoppen doar ook blieven. Mor loat joen knechten wotterwèl onder aan baarg bezetten.
13 Doar kriegen lu van Betulia heur wotter ja vot. Ze zellen vergoan van dörst en heur stad overgeven mouten. In tied zel wie mit ons manlu baargtoppen rondom bezetten en der veur zörgen dat ter gainain tou stad oet komt.
14 Ze zellen omkommen van honger, zaizulm, heur vraauwlu en heur kinder. Veur en aleer t sweerd heur te noa komt, liggen stroaten van stad al bezaaid mit heur lieken.
15 Zo zel ie heur blouden loaten omdat ze zok verzet hebben en joe nait in vree verwelkomd hebben."
16 Heur veurstel leek Holofernes en zien staf goud tou en hai gaf odders te doun wat of ze zegd haren.
17 Dat zodounde trok ter n ofdailen Ammonieten op oet, mit viefdoezend Assyriërs. Ze legerden zok in t daal en bezetten wèllen doar Isrelieten heur wotter vandoan kregen.
18 Edomieten en aander Ammonieten trokken in tied baargen in tegen Dotan over en legerden zok doar. Paardie van heur werden noar t zuden en t oosten toustuurd om doar stellings te betrekken tegen Egrebel over, stoef bie Chus, bie Mochmurrevier. Rest van Assyrische kriegsmacht legerde zok in vlakte. n Troepenmacht nait òf te zain, mit tènten en pakkeloazie nam t haile kontraain in beslag - t was ain kolesoale birzie volk.
19 Isrelieten raipen de Heer, heur God, aan. Ze begunden moudveren hangen te loaten nou aal heur vijanden heur insloten haren en der gain ontkommen meer aan was.
20 t Haile Assyrische leger mit aal zien voutvolk, striedwoagens en peervolk, huil heur zo vaaierndatteg doag in de greep. Inwoners van Betulia heur wottervoaten werden leeg.
21 Heur wotterputten kwammen ook dreug te stoan. Der was gain dag dat men zat wotter drinken kon: ze wazzen aalmoal op rantsoun steld.
22 Kinder kwienden vot, vraauwlu en jongkerels konden zuver nait meer van dörst en haildaal aan t èn besweken ze in stroaten en poorten van stad.
23 Dou kwam t volk, jongkerels, vraauwlu en kinder, bie nkander bie Uzzia en aander bestuurders van stad. Zo haard as ze konden, raipen ze:
24 "Loat God nou mor rechten tussen joe en ons! Ie hebben ons dik onrecht aandoan dat ie nait mit Assyriërs over vree proaten wollen.
25 Der is nou gainent meer dij ons helpen wil. Joa, net aansom: God het ons aan heur oetleverd. Veur heur ogen goan wie der onderdeur, wie kommen om haals van dörst.
26 Goa mor veur heur op knijen en geef stad over. Loat Holofernes zien leger stad mor kriegen.
27 Wie binnen ja beter òf as we oetplunderd worden. Den wor we heur sloaven wel, mor red we t levent der teminnent òf en huif we nait aan te zain hou ons potjes staarven, hou ons vraauwlu en kinder omkommen.
28 Hemel en eerde binnen ons getugen en ons God, de Heer van ons veurolden, dij ons straft veur ons zunden en veur ons veurolden heurent - mag hai ons dat nou bespoaren!"
29 t Haile volk doar bie nkander, brook oet in ain jammern en jeuzeln en zo haard as ze konden, raipen ze de Heer, heur God, aan.
30 Uzzia zee tegen heur: "Moud holden, bruiers en zusters! Loat ons t nog vief doag volholden. In dij tied zel de Heer, ons God, zok wel over ons ontfaarmen. Hai zel ons ja nait aaid zitten loaten.
31 Mor as tied verbie gaait zunder dat ter hulp komt, den zel k doun wat ie vroagen!"
32 Dou stuurde hai manlu vot, elk noar zien post. Ze gingen weerom noar muren en toorns van stad. Vraauwlu en kinder werden noar hoes tou stuurd. Haile stad was kompleet riddersloagen.
|
Judit 08
01Dat heurde Judit. Judit was ain van Merari, dij n zeun was van Ox, zeun van Josef, zeun van Uzziël, zeun van Helkia, zeun van Ananias, zeun van Gideon, zeun van Rafaïn, zeun van Akiton, zeun van Elia, zeun van Chilkia, zeun van Eliab, zeun van Natanaël, zeun van Salamiël, zeun van Sarasadaï, Israël zien zeun.
02Heur man Manasse, dij oet aigenste stam en femilie was as zai, leefde nait meer. Dou e bie t waaitmennen
03touzicht huil op schovenbinders in vlakte, kreeg e n zunnesteek. Hai kwam op bèr te laande en kwam te staarven in zien loug Betulia. Hai wer begroaven bie zien veurolden op t laand tussen Dotan en Balamon.
04Sunt dij tied leefde Judit as wedevraauw allenneg, nou al drij joar en vaaier moand.
05Op t dak van heur hoes haar ze veur zokzulm n tènt opzetten loaten. Ze was as wedevraauw aanbòid en haar n raauwklaid om.
06Aal doagen, zo laank as heur man al weg was, vastte ze, behaalve op sabbat en dag doarveur, doags veur en op nijmoan, en ook nait op feest- en hoogtijdoagen dij deur t volk van Israël vierd werden.
07Ze was n aldergloependst mooie vraauw, n sjieke verschienen. Heur man Manasse haar heur gold en zulver noaloaten, mit sloaven en sloavinnen, vij en laand. Zai beheerde dat aalmoal.
08Der was gainent dij wat op heur aan te maarken haar: ze leefde in groot ontzag veur God.
09Judit vernam wat t volk tegen bestuurders van stad zeggen duurd haar, omdat ze ale moudveren hangen loaten haren nou ze zo'n krapte aan wotter haren. En ook wat Uzzia heur aalmoal zegd haar en hou hai der n aid op doan haar, stad noa vief doag over te geven aan Assyriërs.
10 Ze stuurde heur sloavin dij over heur hebben en holden ging, noar oldsten van stad, Uzzia, Chabris en Karmi, of dij bie heur kommen wollen.
11 Dou ze bie heur kommen wazzen, zee ze tegen heur: "Bestuurders van Betulia, ik mout joe wat zeggen. t Was nait goud wat ie vandoag tegen t volk zegd hebben en doar n aid veur God op doan hebben dat ie stad overgeven zellen aan ons vijanden as de Heer ons nait binnen vief doag te hulp komt.
12 Wèl bin ie aigelks dat ie t woagd hebben God zo oet te perbaaiern en joe vandoag, as gewone mensken dij ie binnen, boven God te stellen?
13 Ie perbaaiern aalmachtege Heer te deurgronden, mor nooit ook nog nait zel ie wat aan wait kommen.
14 Daipste van n menskenhaart kin ie èns nait begriepen of vatten wat ter in zien kop omgaait. Hou zel ie God den, dij t aal moakt het, deurzain kinnen of zien inzichten begriepen en zien gedachten deurgronden? Nee, bruiers, ie mouten de Heer, ons God, nait taargen.
15 Al zol hai ons ook nait binnen dij vief doag helpen, den is e toch machteg genog ons op zien tied te hulp te kommen, of ons te verrinnewaaiern veur t oog van ons vijanden.
16 Mor t is nait aan joe veuroet te lopen op de Heer, ons God, zien besloeten. God let zok ja nait net as n mensk in t naauw drieven. Hai let zok wet nait veurschrieven.
17 Loat we doarom rusteg ofwachten dat hai ons redden zel en beden dat hai ons helpen komt. Hai zel ons verheuren as hom dat goud tou liekt.
18 Tot vandoag aan dag tou is t bie ons toch nait veurkommen dat n stam of n femilie, om t even in welk loug of stad den ook, goden aanbeden het dij ze zulm moakt hebben, zo as dat in laankmanstied gebeurde?
19 Doarom binnen ons veurolden doudestieds overleverd aan dood en plundern en binnen ze rampzoaleg ondergoan veur t oog van ons vijand.
20 Mor wie willen van gain aander God waiten as van hom. Doarom mag we der op vertraauwen dat e ons en ons volk nait vergeten zel.
21 As wie in handen van vijand valen, komt hail Judea ook in zien macht. Den wordt ons haailegdom plunderd. En dij ontwijden zel God ons aanreken.
22 As wie ainmoal as sloaven onder vremde volken verkeren, zel hai ook op ons kop deelkommen loaten dat ons laandslu doodmoakt binnen, wie in ballengschop votbrocht en ons laand verloren hebben. Veur dij ons kopen doun, wor wie tou schimp en schaande.
23 Ons sloaf wezen zel beslist nait op redden oetlopen, mor t wordt n schaande, dij de Heer, ons God, over ons brengt.
24 Kom op, bruiers! Loat we doarom ons laandslu zain loaten wat of we weerd binnen. Heur levent hangt ja van ons òf, en t löt van haailege stad, tempel en altoar, ook.
25 Mor loat we veuraal de Heer, ons God, daank brengen, dij ons oetperbaaierd het, krekt as e dat doan het mit ons veurolden.
26 Dou der mor ais denk om wat e mit Abram doan het en hou of e Isaak oetperbaaierde en wat Jakob overkwam in Syrisch Mesopotamië, dou e op schoapen paasde van zien oom Laban.
27 Want zo as hai heur zuverde, of was t mit vuur, om heur haart haildaal kennen te leren, zo is hom t ter nou ook nait om begund ons te stravven: de Heer straft dij hom dainen om heur aan te pittjen."
28 Doar was Uzzia zien beschaaid op: "Krekt! Ales wat ie zegd hebben, zit n goie grond in, en der is niks tegen in te brengen.
29 t Is nait veur eerste moal dat ie zain loaten hou klouk of ie binnen. Al van jongs òf aan stoan ie bekend om joen inzicht en ales wat ie oetdenken is goud.
30 Mor t volk verging zo van dörst dat t ons belofte ofdwongen het, n aid dij we nait breken kinnen.
31 Ie binnen n vrome vraauw: beed veur ons dat de Heer regen stuurt dat ons putten weer vol worden, en wie nait laanger vergoan van dörst."
32 "Luster," zee Judit. "Ik zel wat doun dat ons volk zok tot in lengte van doagen bieblieven zel.
33 Zörg dat ie vannaacht bie poort stoan. Ik zel den mit mien sloavin tou stad oet goan. Veurdat tied verstreken is dat ie volgens joen belofte stad aan ons vijanden overgeven zollen, zel de Heer zok deur mien toudoun over Israël ontfaarmen.
34 Vroag nait wieder wat of k doun zel. Ik zel joe t eerst vertellen as ik t doan heb."
35 Dou zeden Uzzia en aander bestuurders van stad tegen heur: "Goa in vree! Mag de Heer, ons God, veur joe aangoan om ons vijanden òf te stravven."
36 Doarnoa gingen ze vot, oet tènt vandoan, weerom noar heur post.
|
Judit 09
01Judit streude zok aask op kop, trok klaaier oet, behaalve t raauwklaid dat ze aan haar, en luit zok op knijen valen. Op t aigenste ogenblik dat in Jeruzalem in God zien hoes t reukovver van dij oavend opdroagen wer, begunde zai haardop de Heer aan te roupen:
02"Heer, God van mien stamvoader Simeon, hom heb ie t sweerd in haand geven om vremden te stravven dij schoot van moagd open moakt hebben om heur te besmotjen, en heur klaaier omhoog doan om heur te schenden, heur schoot tou heur schaande ontwijd. Want aalhouwel ie zegd haren dat zukswat nait mag, deden ze dat aal.
03Doarom heb ie heur laaiders oetleverd aan dood, en t bèr dat zok schoamde veur heur verlaaiden mor nou zulm mislaaid wer, mit bloud besmotjen loaten. Knechten en vorsten aalbaaident, heb ie versloagen, en vorsten net zo goud as heur heerschoppij.
04Heur vraauwlu heb ie as roofgoud veroverd, heur dochters in t gevang zetten loaten, aal heur hebben en holden verdaild onder joen laifste kinder, dij zok haildaal aan joe geven hebben en vol ofkeer over schandoatsie van heur femilie, aan joe om hulp raipen. God, mien God, luster ook noar mie, n wedevraauw.
05Ie binnen t ja dij aal dij zoaken teweegbrocht hebben, mit wat ter aan veuròf ging en wat ter op volgde. Wat nou gebeurt en wat ter nog staait te gebeuren is aalmoal deur joe bedocht. Wat ie in t zin hebben, gebeurt.
06Dingen doar ie tou besloeten, melden zok en zeggen: 'Hier bin we.' Want aal joen wegen binnen boand en wat ie onnaaiern, wos ie al in t veuren.
07Assyriërs hier hebben n aldergloependst dik leger. Ze snakken over heur peerden en heur ruters, ze goan prat op kracht van heur voutvolk, vertraauwen op heur schilden en speren, heur pielenbogen en heur slingers. Mor dat ie de Heer binnen en heur woapentuug stokkend breken, doar hebben ze gain wait van.
08Joen noam is Heer! Breek heur staarkte den mit joen kracht en vergraim heur macht in joen gram. Ze binnen ja van plan joen haailegdom te ontwijden, woonstee van joen aalderwegens vernuimde noam te onthaailegen, en hoorns van joen altoar der mit geweld òf te haauwen.
09Kiek heur grootseghaid toch ais aan en stört heur joen gram over kop. Geef mie, wedevraauw, n vaaste haand om oet te voeren wat ik bedocht heb.
10 Versloag deur mien mislaaidende woorden knecht en heer mit zien baaident, en heer mit zien gevolg. Verrinnewaaier heur hoge aanzain deur toudoun van n vraauw.
11 Want joen kracht zit nait in n dik getal, en op geweldenoars steunt joen heerschoppij net zo min. Ie binnen nou net God van lu dij der onderholden worden, helper van mensken dij niks in reken binnen, stiep en steun van swakken, beschaarmer van heur dij moudveren hangen loaten, redder van mensken dij gain hoop meer hebben.
12 God van mien stamvoader, God van joen Israël, Heer van hemel en eerde, moaker van ale wotter, keunenk van aal wat schoapen is - heur mien gebed toch!
13 Loat mien mislaaidende woorden heur zeer doun en taaistern, dij aldervrezelkste dingen in t zin hebben tegen joen verbond en joen haailege tempel, tegen de Sion en t hoes dat aan joen kinder heurt.
14 Loat joen volk, joa ale volken, t ondervinden dat ie God binnen, God van ale kracht en ale macht, en dat allenneg ie t volk van Israël beschaarmen."
|
Judit 10
01Dou Judit oetsproken was en ze heur gebed tou God van Israël doanmoakt haar,
02kwam ze in t èn. Ze raip heur sloavin en ging noar beneden, in hoes, doar ze aaid sabbat en feestdoagen deurbrochde.
03Ze dee t raauwklaid oet dat ze druig, en klaaier dij ze as wedevraauw aan haar, ook. Dou wosk ze zok en vreef zok in mit kostboare mirre. Ze dee heur hoar, knupte zok n heufdbaand om kop en trok heur mooiste klaaier aan, dij ze droagen haar dou heur man Manasse nog leefde.
04Wieder dee ze sandoalen aan, muik zok mooi mit enkelringen, aarmbanden, ringen, oorbellen en aander sieroaden. Ze muik zok zo mooi op dat gain man n oog van heur ofholden kon.
05Heur sloavin gaf ze n leren zak mit wien en n kroekje mit eulie. In n raaiszak dee ze wat meel, dreugde vruchten en witstoet. Dou ze ook heur etensspul inpakt haar, gaf ze heur sloavin t aal te droagen.
06Mit zien baaident gingen ze op pad noar stadspoort van Betulia. Doar ston Uzzia mit aander oldsten van stad, Chabris en Karmi.
07Dou ze zagen hou haildaal aans Judit ter oetzag, konden ze der nait over oet: zo mooi was ze! Ze zeden tegen heur:
08"Mag God van ons veurolden joe genoadeg wezen en joen plannen lukken loaten dat Israël t wint en Jeruzalem zien glorie weeromkrigt." En ze beedden God aan.
09"Dou poort mor veur mie lös," zee Judit tegen heur. "Den goa k tou stad oet om t aalmoal oet te voeren." Dou gavven ze jongkerels odders dat ze zollen poort open doun.
10 Judit ging tou stad oet, mit heur sloavin. Manlu in stad keken heur achternoa zo as ze doar hèn ging, baarg deel, t daal deur, net zo laank dat ze heur nait meer zain konden.
11 Judit ging dwaars deur t daal, tot n veurpost van Assyriërs heur tegenhuil
12 en gevangen nam. Ze ondervruigen heur: "Van wat volk bistoe? Woar komst heer, en woar gaaist hèn?" Judit zee: "Ik bin n Hebreeuwse vraauw. Ik bin votlopen bie mien volk weg, omdat zai elk ogenblik joe in handen valen kinnen.
13 Ik bin onderwegens noar Holofernes tou, hoogste generoal van joen leger. k Wil hom betraauwboare inlichtens geven. Ik zel hom n pad wiezen doar e langs kin, dat e t haile baarglaand in zien macht krigt, zunder dat t ook mor ain van zien manlu t hachje kost."
14 Dou dij manlu heur zo heurden en zagen hou mooi dat ze was, zeden ze:
15 "Dat ie zo gaauw noar ons heer kommen binnen, is joen behold. Goa mor noar zien tènt tou. Gounent van ons zellen mit joe goan en joe aan hom overdroagen.
16 As ie veur hom stoan, wees den mor nait benaauwd. Vertel hom wat ie net zegd hebben, en hai zel joe niks doun."
17 Ze kozen honderd man oet, dij mit heur en heur sloavin mit gingen. Zo werden ze noar Holofernes zien tènt tou brocht.
18 t Nijske dat ze der aankwam, was ale tènten al rondgoan. t Haile legerkaamp laip oet. Elk kwam om heur tou stoan dou ze boeten Holofernes zien tènt aan t wachten was, dou ze hom op hoogte brochten.
19 Ze konden der nait over oet hou mooi of ze was en zo kregen ze ontzag veur Isrelieten. "Wèl zol zo'n volk niks in reken hebben," zeden ze tegen nkander, "dij zokse vraauwlu het? Nee, t is nait goud om ook mor ain van heur manlu in levent te loaten. As ze ontkommen, kinnen ze haile wereld ja noar heur haand zetten."
20 Dou kwammen Holofernes zien liefwacht en zien knechten noar boeten tou en brochten heur in tènt.
21 Holofernes lag te rusten op bèr, onder n roodsangen gedien, dij mit gold, smaragd en aander edelstainen versierd was.
22 Men meldde hom dat zai der was en hai kwam noar veurste roemte in tènt. Zulvern fakkels werden veur hom aan droagen.
23 Zo gaauw Holofernes en zien gevolg Judit zagen, muik t daibe indrok dat ze zo mooi was. Judit vuil veur hom op knijen deel en bewees hom eer. Zien knechten hulpen heur gaauw weer in t èn.
|
Judit 11
01"Wees mor gerust, hur," zee Holofernes tegen heur, "wees mor nait benaauwd. Ik heb nog nooit ain wat doan, dij zok vrijwilleg onder permoters stelde van Nebukadnessar, keunenk van haile wereld.
02En as joen volk in baargen mie nait zo min in reken had haar, zol ik woapens nait tegen heur oppakt hebben. Ze hebben t aan zokzulm daanken.
03Mor vertel mie ais woarom ie bie heur votlopen binnen en noar ons tou kommen? Wis om joen hachje der òf te redden, nait? Vertraauw mie mor, ie binnen hier vaaileg, vannaacht en doarnoa ook.
04Gainent zel joe te noa kommen. Nee, nikstervan, ie zellen goud behandeld worden. Net as elk dij mien heer, keunenk Nebukadnessar, onderdoaneg is."
05Judit zee tegen hom: "Wees zo goud noar joen sloavin te lustern. Loat mie wat tegen joe zeggen maggen. Van wat ik meneer vannaacht vertellen wil, is gain woord logen.
06As ie road van joen dainstmaaid opvolgen, zel wat God mit joe ondernemt haildaal in odder kommen en zel meneer zien plan nait mishottjen.
07Zo woar as Nebukadnessar, keunenk van haile wereld, leeft en bie macht van hom, dij joe der op oetstuurd het om onder aal wat leeft odder en regel te brengen: nait allenneg mensken mouten om zien zeggen geven, nee, wilde en makke daaiern en vogels ook, zellen deur joen kracht dainstboar wezen aan Nebukadnessar en zien haile hoes.
08Want wie hebben van joen kloukhaid heurd. Ie hebben noam moakt mit wat of ie doan hebben. Overaal op haile wereld het men t ter over dat ter gainent is, in t haile keunenkriek nait, dij zo bekwoam is as ie, zo genioal en zo machteg as kriegsman.
09Wie binnen op hoogte van wat Achior in joen vergoadern zegd het. Manlu van Betulia hebben hom ja niks doan en hai het heur persies verteld wat e dou zegd het.
10 Sloag mien road nait in wind, machtege heer, neem mien woorden ter haarten, want t is woar: men kin niks tegen ons volk oetrichten en t sweerd wordt nait maans over heur, of t mout al wezen as ze tegen heur God zundegen doun.
11 Nou den, meneer huift nait baang te wezen dat t veur hom op n tegenslag oetlopt of dat hom t mishotjet, want ze binnen veur dood opschreven. Zunde het heur in macht kregen en ze zellen gram van heur God over zok hèn hoalen zo gaauw as ze zok misgoan.
12 Omdat heur eten op is en t wotter betuun worden, binnen ze alderdeegs van plan heur vij te slachten en willen ze ales eten goan wat God heur in zien wetten verboden het.
13 Eerste opbrengst van waait en tienden van wien en eulie dij ze apaart zet hebben en dij bestemd binnen veur priesters dij in Jeruzalem dainst doun veur ons God, willen ze zulm hebben, aalhouwel t gainain van t volk toustoan is dij ovvergoaven alderdeegs ook mor aan te kommen.
14 Ze hebben gounent noar Jeruzalem tou stuurd - want doar dee men dat ook - om der toustemmen veur te kriegen van road van oldsten doar.
15 As ze dij hebben en der noar doun, zellen ze aigenste dag nog joe in handen valen.
16 Doarom bin ik, meneer zien dainstmaaid, bie heur vandoan vlucht dou ik dat aalmoal gewoar wer. God het mie stuurd om dingen mit joe te doun doar haile wereld versteld van stoan zel.
17 Want meneer zien dainstmaaid is n vrome vraauw, dij dag en naacht God van hemel daint. Loat mie bie joe blieven, meneer. Mor snaachts mout ik noar baargkloof tougoan om doar God aan te beden. Hai zel mie zeggen wanneer ze zok misgoan hebben.
18 En den zel k meneer verslag oetbrengen. As ie den mit joen haile leger oetrukken, zel ie haildaal niks gain verzet meer tegenkommen.
19 Ik zel joe dwaars deur Judea hèn noar Jeruzalem tou brengen. Midden in stad zel ik joen troon deelzetten. Den kin ie heur opjoagen as schoapen zunder hedder en gain hond zel joe tanden zain loaten. Dat t zo goan zel, is mie eerder al kundeg moakt. Ik bin stuurd om meneer te vertellen wat mie zegd is."
20 Wat ze zee ston Holofernes en zien gevolg wel aan. Ze stonden versteld van heur kloukhaid en zeden:
21 "Op haile wereld nait is ter n vraauw te vinden dij zo mooi is en zo'n verstandege proat over heur het, as ie."
22 Holofernes zee tegen heur: "Joen God het ter goud aan doan joe oet joen volk noar ons tou te sturen. Zo worden wie nog staarker en zellen lu dij mien heer niks in reken hebben, der onderdeur goan.
23 Ie binnen n aantrekkelke vraauw en ie hebben n verstandege proat over joe. As ie doun wat ie zegd hebben, zel joen God mien God wezen. Den zel ie in keunenk Nebukadnessar zien pelaais wonen en befoamd wezen in haile wereld."
|
Judit 12
01Dou gaf e odders, ze zollen heur noar t stee brengen doar zien zulvergoud lag en heur keur van eterij en wien dij veur hom bestemd wazzen, veurzetten.
02Mor Judit zee: "Nee hur, doar wil k niks van hebben, want dat brengt mor ongelok. Allenneg wat wie zulm mitnomen hebben mag mie veurzet worden."
03"Mor as dat op is," zee Holofernes, "woar krieg we den zoks eten vandoan? Der is hier ja gainain van joen volk te bekennen."
04Dou zee Judit tegen hom: "Zo woar as meneer leeft, ik zel wat ik bie mie heb nog nait op hebben of de Heer het deur mien toudoun al doan wat e onnaaierde."
05Noadat Holofernes zien gevolg heur noar heur tènt brocht haar, slaip ze aan middernaacht tou. Tegen mörgenwoak ging ze van bèr òf.
06Ze luit Holofernes vroagen of hai t goud von dat ze boeten t kaamp beden ging.
07Holofernes gaf zien liefwacht odders dat ze heur niks in weeg leggen zollen. Zo bleef ze drij doag in t legerkaamp. Snaachts ging ze noar baargkloof van Betulia en wosk zok doar bie wotterwèl in t kaamp.
08As ze doar den kloar mit was, smeekte ze de Heer, God van Israël, heur te laaiden zodat heur volk in eren hersteld worden zol.
09As ze raainegd en wel weeromkommen was, bleef ze in heur tènt tot tegen oavend heur eten brocht was.
10 Op vaaierde dag gaf Holofernes n feestmoal. Allenneg zien knechten werden nuigd, zien hoge ofsieren nait.
11 Tegen Bagoäs, eunuch dij over zien hebben en holden ging, zee e: "Perbaaier ais dij Hebreeuwse vraauw dij bie die is, zo wied te kriegen dat ze hier heer komt om mit ons te eten en te drinken.
12 t Zol toch schoamachteg wezen zo'n vraauw lopen te loaten zunder van heur gezelschop te genieten. As wie heur nait bie ons aan toavel nuigen, laagt ze ons gewoon oet."
13 Bagoäs ging van Holofernes noar Judit tou. "Schoonhaid," zee e tegen heur, "k hoop dat ie der niks op tegen hebben noar mien heer te goan en zien eregast te wezen. Kom toch mit blieder haarten wien mit ons drinken en wees vandoag net as zokse Assyrische wichter bie Nebukadnessar in zien pelaais."
14 Judit zee: "Wèl bin ik dat ik tegen meneer ingoan zol? Ales wat hom aanstaait, bin k vot veur te vinden. Zo laank as k leef, zel mie dat deugd doun."
15 Votdoalek begunde ze zok om te klaiden en mooi te moaken mit alderhande vraauwlugoudje.
Heur sloavin ging in Holofernes zien tènt en legde tegen Holofernes over zaachte baistevellen op grond dij Judit van Bagoäs kregen haar en doar ze doagelks op lag bie heur moaltieden.
16 Dou kwam Judit der zulm in en ging aanliggen. Holofernes zien haart stoekte dou e heur zag en hai ruik haildaal boeten zinnen van verlangst noar heur. (Van dag òf dat e heur veur t eerst zain haar, zöchte hai al n goie gelegenhaid dat e heur verlaaiden kon.)
17 Hai zee tegen heur: "Tou, drink mit ons en wees blied!"
18 "Geern, meneer," zee Judit. "Veur mie is dit ja aldermooiste dag van mien levent."
19 Veur t oog van Holofernes at en dronk ze wat heur sloavin veur heur kloarmoakt haar.
20 Holofernes was haildaal gek op heur en dronk n haile bult wien, meer as e ooit in zien levent op ain dag had haar.
|
Judit 13
01Dou t oavend worden was, muiken Holofernes zien knechten aanstalten om vot te goan. Bagoäs dee tènt aan boetenkaant dicht en stuurde bedaindes ook vot. Elk zöchte zien sloapstee op, bek òf van aal dat drinken.
02Allenneg Judit bleef in tènt achter, mit Holofernes. Dij lag plat veurover op bèr, smoordoen.
03Ze haar tegen heur sloavin zegd, ze zol boeten tènt wachten tot zai, krekt as elke dag noar boeten tou kommen zol om, zo as ze zee, heur gebed te doun. Ze haar ook zukswat tegen Bagoäs zegd.
04Elkenain was nou vot. Der was haildaal gainent meer overbleven in t sloapvertrek. Judit ston noast Holofernes zien bèr en beedde zachtjes: "Heer God, dij ale macht het, geef in dit uur acht op wat ik mit aigen haand doun zel dat Jeruzalem weer in eren hersteld wordt.
05Nou is t tied, om t volk van joe te helpen deur mie mien plannen oetvoeren te loaten, om zo vijand te vermorzeln dij zok tegen ons keerd het."
06Ze ging noar bèrstiel vlak bie Holofernes zien kop, kreeg doar zien sweerd,
07laip op t bèr òf en pakte hom bie t hoar beet. "Heer, God van Israël," zee ze, "moak mie nou staark!"
08Dou haauwde ze mit ale kracht Holofernes mit twij sloagen kop òf.
09Ze rolde zien liggoam van bèr òf en ropte t gedien van de stiel. Even loater kwam ze noar boeten tou en gaf Holofernes zien kop aan sloavin.
10 Dij dee kop in raaiszak doar heur etendrinken in zeten haar. Dou gingen ze mit zien baaident vot, krekt as aaltied, noar t stee doar ze aaid beden gingen. Ze laipen deur t legerkaamp, gingen om baargkloof tou en begunden klim noar Betulia, kaant op van stadspoorten.
11 Al van vèrren raip Judit aan wachtslu bie poorten: "Open doun! Dou poort open! God, ons God, helpt ons! Nog altied let e ons zien grode kracht zain in t veurdail van Israël en tegen ons vijanden. Vandoag het e dat vannijs weer doan!"
12 Dou manlu van stad heur stem heurden, kwammen ze zo gaauw as ze konden noar beneden, noar poorten, en raipen oldsten van stad.
13 Aalmoal, luddek en groot, kwammen der over tou. Ze konden zuver nait leuven dat ze weerom was. Ze deden poort lös om heur der in te loaten. Mit vuur muiken ze licht en gingen in n kring om heur tou stoan.
14 Haile haard raip Judit: "Joechaai veur God! Joechaai hom tou! Joechaai veur God, dij zien erbaarmen nait aan t volk van Israël ontholden het. Hai het ons vijand vannaacht deur mien toudoun verdoan."
15 Dou huil ze kop veurndag oet raaiszak, luit hom zain en zee: "Kiek, kop van Holofernes, hoogste generoal van t Assyrische leger! En hier: t gedien doar e onder lag te sloapen dou e doen was! Deur toudoun van n vraauw het de Heer hom versloagen.
16 Zo woar as de Heer leeft, dij over mie woakt het op pad dij ik goan bin: mien schoonhaid het hom verlaaid en ten vaal brocht, zunder dat e mie te noa kommen is dat ik besmotjed en onteerd wezen zol."
17 t Haile volk was haildaal verbalderd, zo blied! Ze bogen zok deel om God eer te bewiezen en raipen in koor: "Zegend is ons God, dij dizze dag vijanden van zien volk verdoan het."
18 Uzzia zee tegen Judit: "Zegend bin ie deur alderhoogste God, meer as ale vraauwlu op haile wereld. En zegend is God, de Heer, dij hemel en eerde schoapen het en dij joe zo laaidde dat ie aanvoerder van ons vijanden kop ofsloagen konden.
19 Joen vertraauw op God zel veur aaid in herinnern blieven, zo laank as ter mensken binnen dij aan zien machtege doaden denken.
20 Mag God in goudens op joe deelkieken dat ie veur aiweg mit hoogste eer bekled wezen maggen. Want om vernedern dij ons volk aandoan wer, heb ie joezulm nait ontzain: ie hebben ons ellèn vroken en doarbie in God zien ogen t goie pad bewandeld." En t haile volk raip: "Amen! Amen!"
|
Judit 14
01Dou zee Judit: "Luster, bruiers. Pak dij kop en hang hom boven aan stadsmuur.
02Bie t rodoagen, zo gaauw as zun over t laand opgaait, mout elk van joe zien woapens kriegen. Ale weerboare manlu mouten den tou stad oet trekken. Stel n veurman over heur aan. Dou as of ie noar beneden goan noar leegte, noar veurpost van Assyriërs. Mor dou dat nait echt!
03Den zellen ze heur woapens kriegen, noar heur legerploats tou goan en generoals van t Assyrische leger wakker moaken. As dij bie nkander kommen binnen bie Holofernes zien tènt, trevven ze hom doar nait aan. Ze zellen aldernoarste benaauwd worden en veur joe op loop goan.
04Goa achter heur heer, mit ale man oet aander kontrainen van Israël, en sloag ze deel op heur vlucht.
05Mor eerst mout ie Achior bie mie roupen, dij Ammoniet, veur en aleer ie dit aalmoal doun goan. Den kin e mit aigen ogen zain wat of ter worden is van man dij zo'n minachten haar veur t volk van Israël en dij mainde hom bie ons n wizze dood in te sturen."
06Ze gingen noar Uzzia zien hoes tou om Achior te hoalen. Dou e Holofernes zien kop zag, dij deur ain oet vergoadern van t volk vastholden wer, vuil e sevveloos veurover.
07Dou ze hom in t èn hulpen haren, boog e zok veur Judit deel en bewees heur eer: "In ale tènten van Juda zel men joe priezen, joa, onder ale volken zel men huvern as men joen noam heurt.
08Zol ie mie vertellen willen wat ie dizze doagen doan hebben?" En doar t haile volk omtou ston, vertelde Judit hom aal wat ze oetricht haar, van dag dat ze votgoan was òf, aan dit ogenblik tou dat ze mit hom proaten dee.
09Dou ze oetproat was, begunde t volk haile haard te joechaaien. Heur roupen van bliedschop doaverde over haile stad.
10 Dou Achior besefte wat God van Israël aalmoal doan haar, begunde hai vaast in hom te leuven. Hai luit zok besnieden en wer opnomen in t volk van Israël. En zo is t, aan dag van vandoag tou.
11 Bie t rodoagen hingen manlu Holofernes zien kop aan stadsmuur. Dou pakte aalman zien woapen en trokken ze, aine ofdailen noa aander, tou stad oet noar baargpazzen.
12 Zo gaauw Assyriërs heur gewoar werden, woarschaauwden zai heur aanvoerders. Dij meldden zok op heur beurt bie generoals en bevelhebbers over doezend man, elk bie zien aigen kommedant.
13 Ze kwammen bie Holofernes zien tènt en zeden tegen man dij over zien hebben en holden ging: "Moak ons heer wakker. Dij sloaven binnen zo driest worden dat ze noar beneden kommen om tegen ons te vechten en zok aan leste man tou vermorzeln te loaten."
14 Bagoäs ging in tènt. Hai sluig tegen t gedien aan, want hai dochde dat Holofernes mit Judit lag te sloapen.
15 Mor dou der gain oazem kwam, dee e t gedien opzied en ging in t sloapvertrek. Doar von e hom: laankoet bie ingang, dood, en kop ter òf.
16 Man begunde te beren en te bèlken, te jammern en te jeuzeln: ain groot kloaglaid, en hai scheurde zien klaaier.
17 Dou ging e noar tènt tou doar Judit in onderbrocht was, mor ze was ter nait. Hai vloog weer noar boeten tou, noar aandern, en roasde:
18 "Ze hebben ons der in lopen loaten, dij sloaven! n Hebreeuwse vraauw het t hoes van Nebukadnessar tou schaande moakt! Kiek mor, Holofernes ligt doar op grond, mit kop ter òf!"
19 Dou ze dat heurden, dij aanvoerders van t Assyrische leger, scheurden ze heur klaaier. Ze ruiken haildaal verbalderd en heur jammern en jeuzeln gaalmde over t haile legerkaamp.
|
Judit 15
01Dou soldoaten in heur tènten heurden wat of ter gebeurd was, wazzen zai ook haildaal riddersloagen.
02Ze begunden te trillen van benaauwdens en gainent bleef nog laanger doar of e was. Aalmoal mit mekoar vlogen ze tou t kaamp oet en gingen der vandeur over ale meugelke wegen deur leegte en deur t baarglaand.
03Dij op baargen rondom Betulia legerd wazzen, trokken ook aan hakken. Dou sprongen ale weerboare manlu oet Israël heur op nek.
04Uzzia haar bodes stuurd noar Betomastaïm, Chobe, Kola, noar ale kontrainen van Israël, om te melden wat ter zok aalmoal ofspeuld haar en om elk op te roupen om vijand op nek te zitten en heur te verrinnewaaiern.
05Dou Isrelieten dat aalmoal heurden, vuilen ze as ain man op vijand aan en muiken kòrte metten mit heur, tot Choba aan tou. Lu dij in Jeruzalem woonden, kwammen der ook over tou, krekt as bewoners van haile baargstreek. (Dij wazzen ook ja verteld wat of ter in t legerkaamp van vijand veurvalen was.) Lu dij in Gilead en Galilea woonden, vuilen vijand zunder genoade aan in zied en dreven heur tot aan Damascus en omstreken tou.
06Aandern, de lu dij in Betulia woonden, gingen op t Assyrische legerkaamp lös, plunderden dij en kregen grode riekdommen te pakken.
07Wat ter nog over was, vuil Isrelieten in handen dou ze oet slag weeromkwammen. Dörpen en lougen in t baarglaand en op leegte bemachtegden ook n dik stok roofgoud, want der was n bult te hoalen, man!
08Hogepriester Jojakim en road van oldsten van Isrelieten, kwammen oet heur woonstee Jeruzalem vandoan om mit aigen ogen weldoaden te zain dij de Heer wel nait aan Israël bewezen haar en ook om Judit mit n bezuik te vereren.
09Ze gingen bie Judit in hoes en prezen heur ainsgezind. Ze zeden tegen heur: "In joe is Jeruzalem zien eer weer recht zet, in joe zegeviert Israël, in joe wordt ons volk prezen.
10 Deur joen toudoun is dit aalmoal doan. Israël het hail wat aan joe te daanken en God het t aalmoal goud vonden. Dat aalmachtege Heer joe zegen mag, veur aiweg en aaid." "Amen!" zee t haile volk.
11 Datteg doag laank huil t volk roofgoud vot oet legerkaamp vandoan. Judit kreeg Holofernes zien tènt mit aal t zulvergoud, bèrren, schoalen en aal t aander dat ter bie heurde. Ze nam t aalmoal in ontvangst en pakte t op n moelezel. Ze luit heur woagens inspannen en loadde dij ook vol.
12 Ale vraauwlu van Israël laipen oet om heur te zain. Ze huldegden heur en der wer ter ere van heur daanst. Judit zulm haar mit loof versierde stòkken bie zok en dailde dij oet aan vraauwlu in kring.
13 Zai en ale aandern dij bie heur wazzen, zetten zok olievekraanzen op kop. Veur t haile volk oet laaidde Judit ale vraauwlu in riegdaans, en doar achteraan kwammen aal zingend, manlu van Israël, oetdost mit heur woapens en mit kraanzen.
14 En middenmaank ale Isrelieten begunde Judit dit daanklaid te zingen, en t haile volk zong dat loflaid mit.
|
Judit 16
01Judit zong:
"Zet n laid in veur mien God en rovvel op trom,
zing mien Heer lof tou mit cimboalen.
Loat psaalm en lofdicht mit nkander klinken.
Pries zien noam en roup hom aan.
02Want God is allenneg heer, dij woapentuug vermorzelt;
hai ropte mie tou handen oet van dij achter mie heer zitten,
en brochde mie noar zien legerkaamp middenmaank t volk.
03Assur kwam oet baargen in t noorden vandoan,
mit n leger van tiendoezend kwam e der aan;
zo machteg groot dat baargstromen stoeken bleven,
heuvels werden deur heur peervolk bedolven.
04Hai draaigde mien laand plat te branden,
mien jongkerels oet te reuden,
mien lutje potjes tegen vlakte te smieten,
mien kinder te verovern,
mien wichter te roven.
05Mor aalmachtege Heer poestte hom ondersteboven
deur toudoun van n vraauw.
06Heur held is ja nait valen deur jongkerels,
gain geweldenoars hebben hom versloagen,
gain dikke reuzen hebben hom aanvalen,
mor t was Judit, Merari zien dochter, dij hom verlamde,
mit heur knappe gezicht.
07Heur dracht van wedevraauw het ze oflegd,
om in t èn te helpen dij verdrokt werden van Israël.
Heur gezicht het ze inwreven mit lekkere mirre,
08ze het n heufdbaand om heur hoar bonden
en n linnen klaidje aantrokken
om hom te verlaaiden.
09Van heur sandoal kon e ogen nait ofholden,
heur schoonhaid nam zien haart gevangen,
t sweerd spleet zien nek.
10 Perzen huverden van heur driesteghaid,
heur moud brochde Meden haildaal in toeze.
11 Dou begunden te joechaaiden dij der onder holden werden:
mien verswakte volk begunde te roupen -
en ze wazzen verbiesterd;
mien volk zette zien stem oet -
en ze werden verdreven.
12 Kinder van jonge vraauwlu deurstoken heur,
sluigen heur deel, dij zeuns van opstandelingen;
striedmacht van de Heer, mien God, vermorzelde heur.
13 Ik zing veur mien God n nij laid.
Heer, ie binnen groot en hoog verheven,
biesterboarlek in kracht, gainent dij der tegen op kin.
14 Joen haile scheppen mout zok aan joe deelgeven.
Want ie spraken, en t was ter,
ie stuurden joen gaist en t kwam aal kloar.
Wèl zel joen stem weerstoan kinnen?
15 Baargen en wotters, ze zellen schudden op heur fonnementen,
rotsen zellen veur joen ogen smelten as was,
mor dij veur joe ontzag het, zel ie genoadeg wezen.
16 n Ovver, brocht om zien lekkere roek, is mor n snidder,
vet dat veur joe verbraand wordt, betaikent niks,
mor dij veur de Heer ontzag het, zel groot wezen veur aaid.
17 O wai, noatsies dij t op mien volk verzain hebben.
Aalmachtege Heer zel zok op heur vreken op dag van t oordail,
heur liggoamen levert e over aan vuur en wurms.
As ze tou inzicht kommen, zellen ze jammern en jeuzeln,
veur aiweg en aaid."
18 Dou ze in Jeruzalem aankommen wazzen, bogen ze zok veur God deel. En zo gaauw as t volk kouster moakt was, brochten ze heur brandovvers en heur vrijwillege ovvers en goaven.
19 Judit wijdde Holofernes zien haile hebben en holden dij t volk heur doan haar, aan God. t Gedien dij ze zulm oet zien sloapvertrek mitnomen haar, gaf ze hom as ovvergoave.
20 Drij moand laank vierde t volk in Jeruzalem feest, veur t haailegdom. Judit bleef ook zo laank bie heur.
21 Doarnoa vertrok elk weer noar zien aigen kontraain. Judit keerde ook weerom noar Betulia en ging weer op heur aigen gerechteghaid wonen. Al bie heur levent was ze in t haile laand overbekend.
22 n Bult haren n oogje op heur, mor zo laank as ze leefde het gain man mit heur sloapen sunt dag dat heur man Manasse oet tied kwam en bie zien veurolden biezet was.
23 Ze kwam in n hoge older: honderdvief wer ze in heur man zien hoes. Heur sloavin gaf ze vrijhaid weer. Judit kwam oet tied in Betulia en wer begroaven in grot doar Manasse ook begroaven was.
24 t Volk van Israël raauwde zeuven doag om heur. Veur heur overlieden, haar ze heur bezittens verdaild onder heur man Manasse zien volk en onder heur aigen femilie.
25 Gainain muik Isrelieten nog oetstuur zo laank as Judit leefde, en nog hail veul joar noa heur dood.
|
|
