Nijsberichten oktober 2018
Geplaatst 13 november 2018
Oktober 2018
JOARGANG 27 – NUMMER 54
Redaksie Corrie Dijksterhuis
Klaas de Vries
Redaksie-adres vrieskwb@gmail.com
Giroreken NL48 INGB 0003 1843 45
Liudgerstichten, Zuudhörn
Vörmgeven Marten van Dijken
Ienhold
Eerste woord, Klaas Pieterman ……………………………………………………………... 3
Volgend nummer …………………………………………………………………………………… 3
Nijs van siktoares, Klaas de Vries ……………………………………………………………. 4
Begunstegersmirreg ………………………………………………………………………………. 5
Grunneger Poaskedainst, Corrie Dijksterhuis …………………………………….…… 6
Routduuster, Janka Rubingh ……….…………………………………………………………. 7
Van scheppen en vannijs scheppen, Cantorij …………………………………….…… 8
Kerstnaachtdainst, Graddie Meijer ………………………………………………………… 8
Dainst ien t Grunnens, Marten de Vries ….……………………………………………… 9
Van puutholder, Eddy Visser ……….…………………………………………………………. 9
Laid 712, Beriemenskemizzie ……..………………………………………………………… 10
Menisten ien toal en streek – 2, Graddie Meijer ……….…………………………. 11
Grunneger Dainsten ……………………………………………………………………………… 12
EERSTE WOORD
t Is haarst, aalhouwel t kin n haile mooie kraaikezummer wezen as ie dit lezen. Aalderhande kerkenwaark wordt weer opstart. Mor juust over zummerdag waren der her en der Grunneger dainsten, hoast ale zundoagen. Dat nemt nait weg dat ter ook ien moanden dij kommen, verschaaident Grunneger dainsten binnen (kiek bie: www.liudger.org).
Opgoave van Grunneger dainsten, veur zowel Liudgernijs en veur ons webstek, mout bie: K. de Vries, Rijksweg West 83, 9608 PB Westerbroek
(email: vrieskwb@gmail.com).
Hoast noa ale Grunneger dainsten doar ik kom, binnen der wel gonnent dij vroagen hou t mit domie Struif is. t Vaalt vanzulf op dat zien noam nait veurkomt onder preekbeurten. Den vertel ik, dat e op leeftied kommen is en dat zien gezondhaid hom nait toulet om op zundoagen nog haile
pervinzie deur te raaizen. Wie wènsken hom ale gouds tou.
Ie lezen ien dit nummer over n initiatief van domie Struif ien 1968 dat ien maaimoand van dit joar hoast op n èn kommen zol: Vraize dainsten. Eerst werden dij holden ien kerk van Oostum, net as Grunneger dainsten. Kandidoat (CtdhD) A.K.W. Douma oet Hardegeriep ging doar aaltied ien veur, en loater da. Wietske Tinga - Bosma. Ik was bie jubileumdainst ien Kerkje Harkema as ploatsvervanger van domie Struif. Hou t verder goan
zel, lees ie onder Nijs van siktoares.
Noa zummerstop is beriemenskemizzie ien september weer aan loop goan. t Gaait ons best noar t zin.
(kiek bie: www.liudger.org/oetgoaven/beriemens).
Nog veul meer nijs lees ie ien biedroagen van puutholder Eddy Visser en aander bestuursleden. As je ales lezen hemmen, heb we joe oardeg goud
bieproat.
Klaas Pieterman
VOLGEND NUMMER
t Volgend nummer van Nijsberichten komt weer oet ien meert ankom joar. Joen biedroagen kin ie sturen noar t redaksie-adres: vrieskwb@gmail.com, t laifst veur 15 feberwoarie 2019.
Dou ook ais wat!
NIJS VAN SIKTOARES
Beste lu, bie Liudgerstichten is aaid wel wat te beleven.
Wat ter was:
Ien meert wazzen wie nuigd deur Laidboukkemmizzie oet Veendam om dail te nemen aan ain van heur middoagen. Dit moal wollen zai geern Grunneger laiden zingen en der wat oetleg over geven. Grode Kerk ien Veendam was goud bezet en zowel muzikoal as organistorisch was t goud veur nkander. Ons veurzitter (domie Klaas Pieterman) het oetleg verzörgd. Kemizzie zee noa ofloop dat dit leste moal mor nait wezen mos, en wie
denken doar ook zo over. n Aanroader!
Wie wazzen vanzulf ook weer present op dag van de Grunneger Toal. Was weer n bult volk op òf kommen en wie haren veul mensken aan kroam. Ook studenten van de RUG wazzen ien ons bezigheden ienterseerd.
(Aaierballen en stamppot ien overvloud … en lekker!)
Poaskedainst ien Oostum doar domie Klaas Pieterman ien veurging, muziekverainen Excelsior mitwaarkte en Gert Sennema zong, trok n volle kerk. Wie hemmen besloten om der n vaaste gewoonte van te moaken om
joarleks n Poaskedainst ien Oostum te holden, net as Kerstnaachtdainst.
Ien maaimoand is ter veur leste moal n Vraize dainst holden ien t kerkje van Harkema ien n Ham. Kemizzie dij dat organiseerde het zukzulf opheven, dat zodounde zol der noa vatteg joar n èn kommen aan dizze mooie tradietsie. (Liudger was ja zendeling veur de Vraizen).
Wie vienden as bestuur van Liudgerstichten dat wie dit noar ons tou trekken mouten en ons best doun mouten om joarleks n Vraize dainst ien t kerkje van Oostum te organiseren. Ik kin joe aalvast waiten loaten dat t ter
al wat op liekt dat t lukken gaait.
Wat lopt:
Der binnen gesprekken aan gaang rond de oprichten van t CGTC, Centrum Groninger Taal & Cultuur. Dit is n soamenwaarkensverband tussen de RUG (wat eerder Perf. Dr. Siemon Reker dee) en Het huis van de Groninger Cultuur, doar veur ons Henk Scholte t gezicht en de contactpersoon was en is. Vanzulf wil wie as Liudgerstichten doar geern mit ien contact
blieven. Wie nemen ook dail aan gesprekken doarover.
Wat komt:
Op 20sten oktober organiseren wie n noamirreg veur ons begunstegers en aander belangstellenden ien kerk van Oskerd. Der wordt mitwaarkt deur Harm van der Veen (Liudgerkenner) en deur Ab Gramsbergen (kenner van t klooster Juliana ien Röppen - Rottum). Hai bespeult t örgel en zel ook wat vertellen over t klooster Juliana. Wie willen as t aaits kin nog even noar Helwerd kuiern. Ie waiten wel, doar hemmen Liudger en Bernlef nkander
trovven. t Begunt om 13.00 uur ien kerk van Oskerd.
Domie Graddy Meijer gaait veur ien Kerstnaachtdainst ien Oostum,
Excelsior en Eltje Doddema waarken mit. t Begunt soavends om 12.00 uur.
Noa verschaaident joar traauwe dainst as puutholder wil Eddy Visser der geern mit opholden. Op zukzulf nait mooi, mor wel begriepelk. Eddy en zien vraauw hemmen ook joarenlaank zörgd dat Nijsberichten noar joe toustuurd wer en hemmen doar n baarg waark veur verzet. Hou dat ien toukomst wieder gaait is nog nait dudelk. Wel is dudelk wèl nije puutholder wordt. Lineke Kok - Staal oet Scheemde gaait Eddy opvolgen en doar bin wie slim blied mit!
Willem Tjebbe Oostenbrink nemt ook zitten ien t bestuur van Liudgerstichten. Hai is veur n bult mensken gain onbekende vanwege zien gedichten(bundels) en zien veurdrachten. Wie denken en hopen dat Willem Tjebbe mit zien ervoaren en kennes op dat terraain aan t bestuur van Liudgerstichten n mooie aanvullen wezen zel.
Van haarten welkom joe baaident!
Ik blief der mor op hoamern dat wie begunstegers neudeg binnen as Liudgerstichten. Kiek nog ais goud om joe tou en breng wat lu aan. Dat kin
via website.
Corrie Dijksterhuis wil geern stoppen as redactielid van Nijsberichten. As ie ain kennen dij zuks geern doun mag en wil, den hol wie ons as bestuur geern aanbevolen veur n tip. Siktoares nemt dij mit genougen ien
ontvangst.
Klaas de Vries
BEGUNSTERGSMIRREG
n Mirreg veur begunstegers en aander belangstellenden op 20 oktober om 13.00 uur ien kerk van Oskerd.
Mitwaarkers: Harm van der Veen en Ab Gramsbergen.
(veur meer gegevens: lees ‘Nijs van siktoares’).
_____________________________________________________________
GRUNNEGER POASKEDAINST
Eerste Poaskedag, 1 pril 2018.
As t Poask is, is zundagmörgen aaltied biezunder. Voak is t begun van veujoar en t is net of der n aander licht over t laand vaalt. Zo was t ook dou wie op tied noar Oostum gingen, noar Poaskedainst ien t kerkje op wier.
Der wazzen verschaaident mensken dij dizze dainst meugelk moakt hemmen en deur aal heur biedroagen was t n biezunder gebeuren. Meziekkorps Excelsior oet Bavvelt was al drok aan t speulen dou wie der ien kwammen.
Jeanet Slob haar haile schiere poaskebloumstukken moakt ien nis en veur preekstoul. Gele poaskebloumen stonnen aan ziedkaant ien kerk te pronk. Domie Klaas Pieterman haar laaiden van dizze dainst.
Der wer zongen, der werden teksten lezen en ook konnen wie lustern noar n stuk of wat gedichten, zo as dij van Janka Rubingh: Routduuster.
Lenny Bulthuis, o.a. waarksoam bie t Grunneger Museum, vertelde n hail schier verhoal over ‘Honderd joar De Ploeg’. 2018 staait Stad en Ommelaand ien taiken van dizze kunstenoarsverainen, dij 100 joar leden opricht is. Kerkje van Oostum is voak deur Ploegschilders oetbeeld. Lenny legde n biezunder verbaand mit De Ploeg en dizze Poaskemörgen. De Grunneger priester en publicist Herman Verbeek was slim wies mit t waark van De Ploeg, mit noame mit de Chassidische legenden van H.N. Werkman, ain van leden van De Ploeg. De Chassidische legenden binnen van grode geestelke weerde, zo zee hai. Doudestieds ien 1993 bie oprichten van Europese Unie t Verdrag van Maastricht taikend wer, zee Verbeek dat n kunstwaark opropt om gain mitloper te wezen, nait òf te glieden noar olle of nije baarberij. ‘Europa het nait ain, mor veule zielen, de Chassidische ziel en de Grunneger ziel binnen doar twij van (…) De Chassidische legenden binnen ien heur zaachtmoudege overlevenskracht n oproup tegen nije verwildern, duustere instincten dij Europa nait verloaten hemmen.’
Gert Sennema zong n poar schiere laidjes, o.a. t laid ‘Zelstoe aaltied bie mie blieven…’, nait Ede Stoal zien tekst mor dij van homzulf , noar aanlaiden van Psaalm 139.
Domie Klaas Pieterman vertelde t verhoal van Maria Magdalena , dij smörgensvroug op Poaskemörgen bie t lege graf kwam.
Kerkgaangers konden aan t èn van dainst van haarten mitzingen onder begelaiden van Excelsior: ‘Noar boeten tou mit nije kracht , verwonderd over veujoarspracht’.
En noa zegen kwam der nog n tougift van Klaas Pieterman dij t Maria Magdalenalaid (Steernlaid) zong. Dat is n hail old laid dat begun 20e aiw optaikend is. Aarbaaiders wazzen op eerappellaand aan t waark, ain zette t laid ien en elkenain zong mit op t laand. Zès coupletten laank. (Kiek bie: www.deverhalenvangroningen.nl/alle-verhalen/t-steernlaid-een-zeldzaam-gronings-driekoningenlied).
Noa ofloop smouk kovvie biezunder lekker.
Corrie Dijksterhuis
ROUTDUUSTER (Janka Rubingh)
de nacht
bloots licht
van
doezenden
lutje steerns
och zo’n wìnst mismoudeg
noar n stee om wat
daip in nait is
of of
vèr boeten wèst is of
mien gemoud nait meer komt
s aanderdoags
zet zun
op tied
t ind
van t stille
laand in braand
t golden licht
stoef op
mien kop
stroalt
onverwacht
nije kracht
VAN SCHEPPEN EN VANNIJS SCHEPPEN
Ien de negenteger joaren is n waarkgroep van Liudgerstichten mit de noam ‘Beeld en Geluud’ aan de slag goan mit de scheppen en doar is n spaigelploatje oet ontstoan.
n Loopke deur de scheppen, oetwaarkt mit vèrzen oet het Laidbouk en aander bundels, mor ook mit aigen waark van o.a. Henk Baas, Henk Brink, Wilma Bulthuis, Frans Kruiger, Fré Schreiber, Kees Steketee en Engel Jan
Struif.
De cantorij van Nij Pekel het Kees Steketee benoaderd mit de vroag of hai nog ien t bezit was van bladmuziek van dat spaigelploatje, en tot ons bliedschop stelde hai dat per omgoande beschikboar. Doar bin wie hom
haill dankboar veur.
Hier en doar heb wie wat nijs toupaast en aander laidjes hevve nait opnomen. Ook binnen der lezens oet Genesis.
De cantor Victor Verhoef het zuk der mit haart en ziel op stört om ain en ander oet te waarken. De piano en t örgel worden bespeuld deur ons vaaste begelaider Adriaan Mollema.
t Kin wezen dat de woorden joe nait altied bekend veur kommen, mor dat komt omdat ter schreven is ien meerdere Grunneger dialecten.
Wie zingen de vèrzen veulaal ien wisselzang mit de gemainte.
Goa mit ons mit, we moaken n loopke deur de scheppen op zundag 14 oktober om 9.30 uur ien de Grefermeerde kerk van Nij Pekel.
de cantorij
KERSTNAACHTDAINST
Ook dit joar zel der weer n dainst wezen ien t kerkje van Oostum. Thema is: ‘Hemel op eerde.’
Eltje Doddema zel ien dizze dainst veur ons zingen en meziekkorps Excelsior van Bavvelt zel weer speulen. Veurganger: domie Graddie Meijer, menisten-veurganger. Dainst begunt op 12.00 uur soavends.
Vanzulf is der noatied kovvie en tied om mitnkander te proaten.
Wees der bie!
Graddie Meijer
DAINST IEN T GRUNNENS
t Is zundagoavend. Drokke dag had. k Bin domie en k heb twijmoal op stoul stoan vandoag. Veurmirregs ien Beem, noamirregs ien Schewòl.
Nou ja, preekstoul dij hemmen wie ien mien aigen gemainte ien Beem nait
meer. Meer n verhogen, mor volk kin veurganger goud genogt zain.
t Is Lichtweek hier ien dörp, dat zodounde dochde ik, doar mout preek ook mor over goan. Tekst was oet t Evengelie van Johannes, kepiddel 8 vèrs
12, dat Jezus zee: ‘t Licht veur ale mensken? Dat bin Ik!’
t Was sikkom apmoal ien t Hollandse dialekt. Sikkom! Omreden thema van Lichtweek is ‘vrouger’, hemmen wie ook n luk beetje Grunnens zingen doan: ‘Licht veur aal mensken, mien schiensel ien duusternis, ik mag joen heerlekhaid zain.’ En: ‘Joe allain binnen weerdeg, haaileg en rechtveerdeg,
ale doagen aibels goud veur mie.’
Der binnen vanzulf gonnent dij votdoalek zain dat dit n vertoalen is van n opwekkenslaid. Dat komt goud. Van tied tot tied heb wie ien Martyriakerk ien Beem n dainst haildaal ien Grunneger sproak. En as dat toukomst hemmen zel, nait bloots veur grieskoppen mor liekewel veur jonkgoud,
den zel wie ons nait bepaarken kinnen tot psaalms en oldmoodse laiden.
Wie binnen zulf mor begund. Peter van Diek, dij bie ons veur meziek zörgt, prat ook goud Grunnens. Van zien hand is wat of hierboven staait. Veul heb wie nog nait, mor wie goan wieder. t Zol schier wezen as ons stichten
der ook mit aan gaang ging.
Maarten de Vries
VAN PUUTHOLDER
Wie hemmen n nije webstee ienstalleerd en bInnen der nou drok mit aan gaang doar nog meer op te zetten doar mainste mensken boat bie hemmen kinnen.Kiek mor ais op ons webstek! (www.liudger.org)
Wie as Stichten binnen joe slim dankboar dat ien Grunneger dainsten kollektepuut ien verschaaident kerken rondgoan is veur t waark van Liudgerstichten. Stief bedankt doarveur!
As leste wil k joe der nog even aan herinnern dat, as ie wat te vieren hemmen of wat weggeven willen aan n goud doul, ie dat bedrag ien mainste gevalen bie ienkomstenbelasten oftrekken kinnen. En wat dat goie doul aanbelangt: wie holden ons aanbevolen!
Biedroage aan Stichten kin je overmoaken op NL48 INGB 0003184345 Liudgerstichten, Zuudhörn.
Mag k joe nog vroagen of ie joen begunstegersbiedroage van 2018 al overmoakt hemmen? As dat ter nog nait van kommen is, den t verzuik om dit votdoalek eefkes over te moaken noar t bekende gironummer. Aalvast dankjewel!
Eddy Visser
LAID 712
1. Het joar bogt hum ien stille groet,
wer ien de zummer riep en vol,
krekt of de haarst niet kommen zol
en sprekt oet volhaid: God is goed.
2. Wie mensen denken aal te slicht.
Wie doun voak of t aal onzent is
wat God ons geft. Of dat t gemis
van noasten toch nait aan ons ligt.
3. De honger gijt de wereld rond,
wij danken God veur riep en rij.
O geef, Heer, dat de haand van mij
echt dut wat zeid wordt met de mond,
4. en niet meer nemt, mor voluut geft
aan ale mensen ien heur nood,
zo as Doe zulf tot ien de dood
dij gafst as brood dat leeft.
Klaas Pieterman, Janka Rubingh, Riekje Tamminga, Tonko Ufkes
MENISTEN IEN TOAL EN STREEK - 2
Dizze moal mor wat over Menisten zulf.
Zo’n 500 joar leden kwammen op verschaaiden steden ien Europa lu ien verzet tegen kaaizer en paus. Ien Zürich( Zw.) kwam n lutje gezelschop op grond van Biebel tot n aander vörm van geleuven en geleufsgemainschop. Gain kienderdeup meer, mor deup op beliedenis: grootdeup. Dat gaf stried omreden bestuurders van kerk en wereld stonnen deupen van
kiender veur.
Ook al wazzen bestuurders tegen, dizze nije wieze van geleuven ging wieder: deur Frankriek, Duutsland en Nederland, en dizze geleuvegen
kregen n aigen stee ien protestantse wereld.
Ien Witmarsum (Vraisland) kwam pastoor Menno Simons tot ontdekken dat hai zulf biebel lezen mos en hom nait ales aanproaten loaten mos deur Roomse kerk. Hij stapte der oet en sloot hom ien 1536 aan bie dij nije deuperse bewegen. As je Christus noavolgen willen, mos je moateg leven, betraauwboar wezen, gain geweld en woapens bruken. Ook gemainte mos slicht en recht wezen. Deuperse wegen ien wereld binnen noar Menno
nuimd: Mennonites, Mennonieten, Menisten.
Ien Nederland hebben gemaintes veul vrijhaid. Ze binnen wel verainegd ien de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, mor n aalgemaine beliedenis is der nait. Menisten schrieven heur aigen beliedenis en worden op grond doarvan deupt. Aine dij bie n aandere kerk deupt is, huift nait weer deupt
te worden.
Maiste gemaintes binnen vrijzinneg, mor der is veul verschil, omreden elk is vrij te leuven op aigen wieze. Vrijdenkers kinnen doarom goud lid wezen
van Menistengemaintes.
Voandoag de dag binnen zoaken as waark aan vree ien wereld, geweldlooshaid en duurzoamhaid, onderwaarpen doar Menisten heur mit bezeg holden. Ien t doagelks leven vienden ze t belangriek om om mekoar te denken, eerlieks te wezen. Leuven is veur Menisten veural doun.
Graddie Meijer
GRUNNEGER DAINSTEN
oktober
21 09.30 uur Scheemde domie Klaas Pieterman
21 19.00 uur Aimentil domie J.T. Oldenhuis
Vrijgemoakte kerk
28 10.30 uur Amsterdam domie Harry Donga
Ol Lutherse kerk, Spui (Singel 111)
november
04 09.30 uur Beem – Martyriakerk domie Marten de Vries
Stationsweg 16
04 15.30 uur Winterswiek domie Fokko Helder
Menistenvermoanen, Torenstroat
december
09 16.30 uur Stad – Oosterkerk domie Marten de Vries
Th. à Theussinklaan 1
09 19.00 uur Leek domie Albert Krijgsheld
Vrijgemoakte kerk, Tolberterstroat 24
16 11.00 uur Menskeweer domie Pieterman
Kerstnaachtdainst
24 12.00 uur Oostum domie Graddie Meijer
jannewoarie
06 09.30 uur t Zaandt domie Klaas Pieterman
Gerefermeerde kerk
13 09.30 uur Oethoezen domie Klaas Pieterman
Menistenvermoanen, Mennonietenkerkstroat
april
Poaskedainst
21 10.00 uur Oostum domie Klaas Pieterman
mei
19 19.00 uur Noordloaren domie Jan Hommes
Kiek veur meer oetgebraaide gegevens en meer (nije) kerkdainsten veuraal eefkes op website van Liudgerstichten (www.liudger.org).
